Cắt tóc vỉa hè - một nét văn hóa của người Hà Nội

Nghề cắt tóc trên vỉa hè Hà Nội bắt đầu nở rộ vào cuối những năm 80, đầu năm 90 của thế kỷ trước. Tuy nhiên, vài năm gần đây, con số này giảm sút đáng kể bởi sự cạnh tranh gay gắt của các salon. Trong vài tháng trở lại đây, từ sau chiến dịch ra quân giành lại vỉa hè cho người đi bộ của thành phố nhiều tay kéo đã phải tính đến chuyện bỏ nghề.

Cầm lấy tờ báo cũ đặt trên bốt điện, anh Hùng thả mình xuống cái ghế đệm vốn dành cho khách. Khi không có người vào cắt tóc, anh thường chơi game trên điện thoại hoặc đọc báo. “Trước đây mỗi ngày được 7 - 10 khách, ông thợ nào khéo thì được hơn chục nghìn đồng, ngày cũng vài ba trăm, đủ nuôi vợ nuôi con. Giờ thì chỉ còn phân nửa”, anh Hùng lắc đầu thở dài. Người thợ hơn 10 năm trong nghề đang có ý định đổi nghề nếu tình trạng không khá hơn.

Tác động của sự thay đổi về kinh tế, văn hóa, xã hội khiến không còn nhiều người mặn mà với nghề "vít đầu vít cổ" khách. Đa phần những thợ cắt tóc còn sót lại hiện nay là những người trung và cao niên. Họ bám trụ với nghề một phần vì mưu sinh, phần lớn là vì đam mê.

Từng làm thợ chụp ảnh gần 20 năm trước khi chuyển sang nghề cắt tóc, theo ông Đoàn (75 tuổi) cắt tóc cũng như chụp ảnh, cũng đòi hỏi tính thẩm mỹ và sự tỉ mỉ cao. “Nếu người cầm máy ảnh phải biết lựa chọn góc máy để mẫu của mình đẹp nhất thì người cầm kéo cũng vậy. Mỗi gương mặt, mỗi vóc dáng, tính cách… lại hợp với một kiểu tóc khác nhau. Cùng là kiểu cua nhưng không phải người nào cũng giống người nào. Người thợ cắt tóc như chúng tôi không chỉ cầm kéo để cắt tóc mà còn phải biết tư vấn kiểu đầu phù hợp cho khách”.

Không mất tiền thuê địa điểm, không tốn chi phí điện nước và những thiết bị đắt tiền là ưu thế lớn nhất của những người thợ này. Chỉ cần cái ghế dựa đầu, cái gương, cái kéo là có thể trang trải cuộc sống ở nơi phố thị. Tuy nhiên, giống như bao người kiếm cơm trên vỉa hè khác, những người cắt tóc đang phải đối mặt với những sự thay đổi lớn, ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống của họ.

Khi vắng khách, những người thợ cắt tóc vỉa hè thường lướt điện thoại hay ngồi đọc báo. Nhiều người còn chạy xe ôm, sửa giầy, sửa khóa… để có thêm thu nhập

Làm việc ở ngoài đường nên thời tiết là một trong những yếu tố quyết định lớn đến thu nhập của những người thợ cắt tóc vỉa hè. Trong khi các salon vẫn hoạt động dù nắng hay mưa, dù sáng hay tối thì những người thợ này lại gặp nhiều trở ngại khi mặt trời khuất bóng. “Mùa hè thì tầm 6 rưỡi, 7 giờ tối nghỉ làm còn mùa đông thì sớm hơn vì trời nhanh tối. Nắng thì còn đỡ chứ mưa gió là thất thu ngay.” Một người thợ cắt tóc chia sẻ

Với đồ nghề đơn giản, không cầu kỳ như trong tiệm nên phần lớn những người cắt tóc ở vỉa hè là khách bình dân, không yêu cầu cao về tạo kiểu. Dưới bóng mát của hàng cây xanh, họ thoải mái ngồi để những tay kéo tỉa tót cho mái đầu của mình

Nhiều người ngại cắt tóc cho trẻ con bởi nhiều đứa trẻ không chịu ngồi yên, có khi phải dỗ dành khá lâu