Đổi xe máy cũ lấy mới: Cách làm sáng tạo nhằm bảo vệ môi trường

Hỗ trợ chủ phương tiện đến 4 triệu đồng

Thời gian qua, tình trạng ô nhiễm không khí tại nhiều địa phương trên cả nước vẫn có chiều hướng gia tăng cả về quy mô, mức độ, nhất là tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và sức khỏe cộng đồng.

Đáng chú ý, xe máy cũ đang là một trong những nguồn phát thải khí độc hại ra ngoài môi trường, gây ô nhiễm không khí đòi hỏi các đơn vị chức năng cần sớm thu hồi, không cho lưu hành tham gia giao thông.

Theo thống kê, Hà Nội hiện có hơn 5,7 triệu xe máy, trong đó gần 1/2 là xe máy cũ sử dụng lâu năm, sản xuất trước năm 2000. Ngoài ra, còn có trên 730.000 ô tô, chưa kể nhiều phương tiện từ ngoại tỉnh thường xuyên tham gia giao thông trên địa bàn.

Phân tích từ các cơ quan chuyên môn, một chiếc xe máy hoạt động sẽ thải ra 80 - 90% khí CO và khí NO, 50% lượng NOx trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới.

Các điểm đo kiểm khí thải và tiếp nhận xe máy cũ, hỗ trợ chuyển đổi xe mới hiện có mặt tại 6 quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hà Đông

Đáng lo ngại là trong quá trình hoạt động, xe cũ sẽ thải ra môi trường lượng khí độc cao gấp nhiều lần so với những loại xe được bảo dưỡng định kỳ. Các chất ô nhiễm này gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng môi trường không khí đô thị và là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe cộng đồng dân cư.

Nhằm giảm thiểu nguy cơ gây ô nhiễm môi trường từ việc sử dụng các loại xe máy cũ, lâu năm, Sở Tài nguyên và môi trường thành phố Hà Nội, Sở Giao thông vận tải thành phố Hà Nội đã phối hợp với Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) tổ chức thí điểm chương trình "xe sạch - trời xanh".

Theo đó, các điểm đo kiểm khí thải và tiếp nhận xe máy cũ, hỗ trợ chuyển đổi xe mới hiện có mặt tại 6 quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hà Đông.

Ngoài hỗ trợ giảm giá xe mới lên đến 4 triệu đồng thì chương trình "xe sạch - trời xanh" còn có nhiều hoạt động bên lề như đo kiểm khí thải cho khoảng 5.000 xe mô tô, xe gắn máy các hãng nói trên.

Chị Nguyễn Thị Huyền (phường Hàng Bài, quận Hoàn Kiếm) cho biết, người dân rất ủng hộ chương trình này, vừa là dịp để kiểm tra chất lượng phương tiện, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ môi trường...

Mô hình sáng tạo cần được nhân rộng

Chương trình bao gồm 4 hoạt động: Đo kiểm khí thải, thí điểm tiếp nhận xe mô tô, xe gắn máy cũ mà người dân thải bỏ và hỗ trợ chuyển đổi sang xe máy mới, khảo sát ý kiến người dân về tác động của chính sách kiểm soát khí thải xe máy.

Cụ thể, đối với xe máy cũ đăng ký lần đầu trước năm 2002, thuộc 5 hãng xe Honda, Yamaha, Suzuki, Piaggio, SYM, người dân có nhu cầu chuyển đổi sang xe máy mới sẽ được tư vấn, hướng dẫn. Nếu đáp ứng các điều kiện của chương trình, chủ phương tiện sẽ nhận được các mức hỗ trợ tối đa lên đến 4 triệu đồng (khoản hỗ trợ tùy theo chính sách khuyến mại của từng hãng xe và giảm giá trực tiếp trên giá xe mới).

Điều kiện cụ thể như xe đăng ký tại Hà Nội, có đầy đủ các bộ phận (khung xe, động cơ, bình nhiên liệu, tay nắm, bánh xe, giảm xóc, ống xả); Xe máy hoàn tất thủ tục thu hồi đăng ký xe, biển số xe với cơ quan đăng ký (có giấy chứng nhận thu hồi đăng ký xe, biển số xe được cấp bởi cơ quan đăng ký); Người dân đồng ý tự nguyện bàn giao lại xe máy cũ, đồng thời muốn chuyển sang xe mới thuộc 5 hãng xe trên.

Chủ phương tiện sẽ được kiểm tra miễn phí khí thải tại 8 điểm kiểm định

Đối với xe máy từ 5 năm trở lên (đăng ký trước năm 2017), người dân được tặng dầu nhớt, trường hợp xe không đạt chuẩn khí thải sẽ được hỗ trợ một phần chi phí bảo dưỡng tối đa không quá 200.000 đồng/xe để sửa chữa các bộ phận liên quan đến khí thải.

Ngoài ra, chủ phương tiện sẽ được kiểm tra miễn phí khí thải tại 8 điểm kiểm định hiện có trên địa bàn các quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Cầu Giấy, Thanh Xuân và Hà Đông.

Trao đổi với phóng viên, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết, sau khi nhận được đề xuất của các cơ quan, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành kế hoạch để các sở ngành liên quan chuẩn bị đo khí thải mô tô, xe gắn máy cũ đang lưu hành ở thành phố.

Khi thực hiện, các đơn vị sẽ lập 8 trạm đo khí thải trên nhiều tuyến đường tại các quận trung tâm; Lập 30 đại lý hỗ trợ việc đổi xe máy cũ trên địa bàn 6 quận Hoàn Kiếm, Cầu Giấy, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Thanh Xuân, Hà Đông để triển khai chương trình.

Theo khảo sát của phòng viên, những ngày đầu tiên thực hiện thí điểm, lượng khách hàng biết được thông tin còn khá ít, chủ yếu tham khảo về chương trình. Theo nhân viên tại một cửa hàng bảo dưỡng xe, đơn vị này sẽ kiểm tra lọc gió, bugi, máy và thay dầu. Sau đó, họ kiểm tra lại. Nếu xe vẫn chưa đạt tiêu chuẩn thì sẽ thông báo, tư vấn cho khách để tìm hướng giải quyết…

"Nhu cầu người dân đo khí thải rất nhiều nhưng việc đổi xe thì lại rất ít. Cửa hàng chỉ nhận được cuộc gọi mang tính chất tham khảo về việc đổi xe. Khách băn khoăn về việc mang xe ra chợ sẽ được định giá cao hơn và không nhất thiết phải mua xe", chủ một cửa hàng bảo dưỡng xe chia sẻ.

Trước đó, ngày 18/1, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, UBND các tỉnh, TP trực thuộc trung ương đẩy mạnh thực hiện các chương trình, nhiệm vụ về quản lý chất lượng không khí theo đúng chỉ đạo tại Quyết định số 985a/QĐ-TTg ngày 1/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý chất lượng không khí đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025. Trước mắt, Bộ Tài nguyên và Môi trường phải rà soát, báo cáo việc thực hiện lộ trình áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn về khí thải của phương tiện giao thông.

Về vấn đề này, lùi lại thời điểm ngày 31/12/2020, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có Văn bản 7442/BTNMT-TCMT yêu cầu hai thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đẩy nhanh việc ban hành, thực hiện kế hoạch phát triển hệ thống giao thông công cộng, ưu tiên phương tiện sử dụng năng lượng sạch, không phát thải; Thu hồi, loại bỏ phương tiện cơ giới cũ nát, lạc hậu, không đảm bảo tiêu chuẩn lưu hành gây ô nhiễm môi trường trong thành phố.