Những cô gái làm chủ công nghệ bằng đam mê và bản lĩnh

Họ, những bạn trẻ đạt Giải thưởng Nữ sinh Khoa học công nghệ Việt Nam là minh chứng sống động cho thế hệ nữ sinh đang từng bước chinh phục đỉnh cao tri thức.

Từ nỗi sợ bắt đầu đến bài báo Q1 đầu tay

Nguyễn Thị Như Quỳnh, sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội, từng sợ hãi khi bước vào con đường nghiên cứu khoa học. “Lúc bắt đầu, mình thực sự không biết phải bắt đầu từ đâu. Mọi thứ đều mới mẻ, từ việc đọc tài liệu đến làm thực nghiệm”, Quỳnh chia sẻ.

Tuy nhiên, nhờ sự chỉ dẫn tận tâm của thầy cô và sự hỗ trợ của các thành viên trong phòng lab, Quỳnh dần học được cách làm khoa học một cách nghiêm túc”. Công trình khiến Quỳnh tự hào nhất là MambaU-Lite, bài báo đầu tay của cô gái trẻ, cũng là hành trình đầy thử thách. MambaU-Lite là mô hình nhẹ kết hợp giữa CNN và Mamba, ứng dụng cơ chế chú ý theo vùng để phân đoạn tổn thương da, một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực xử lý ảnh y tế.

“Điều khiến mình vui nhất không chỉ là kết quả mô hình chính xác mà là lần đầu tiên cảm nhận được ý nghĩa thực sự của việc nghiên cứu: Cẩn thận, hệ thống và không ngừng học hỏi”, Quỳnh kể.

Nguyễn Thị Như Quỳnh trong vai trò tác giả chính bài báo khoa học tham gia trình bày tại Hội nghị quốc tế ICISN 2025

Từ cô sinh viên bỡ ngỡ, Quỳnh trở thành tác giả và đồng tác giả của 5 công trình khoa học, trong đó có bài báo đăng trên Biomedical Physics & Engineering Express (Q3) và đồng tác giả trên Methods (Q1) - tạp chí quốc tế uy tín. Năm học 2024 - 2025, cô gái trẻ giành giải Nhất sinh viên nghiên cứu khoa học cấp Đại học Bách khoa Hà Nội.

Dự án khiến cô tâm huyết nhất là LiteMamba-Bound, mô hình phân tích ảnh da liễu giúp chẩn đoán sớm bệnh ngoài da. “Nhóm mình muốn tạo ra mô hình vừa chính xác, vừa nhẹ, phù hợp để triển khai tại các cơ sở y tế nhỏ, nơi điều kiện còn hạn chế”, Quỳnh nói.

Cảm xúc vỡ òa khi công trình được công bố trên tạp chí Methods (Q1), một cột mốc đánh dấu bước trưởng thành của nhóm. “Thành tích chỉ là kết quả. Điều quý nhất là Quỳnh là học được cách kiên trì, làm việc nhóm và dám theo đuổi ý tưởng đến cùng.

Để có được ngày hôm nay, Như Quỳnh chọn cách “chạy đua” với thời gian. Cô gái trẻ hoàn thành toàn bộ chương trình 4 năm chỉ trong 3 năm, nhờ quản lý thời gian nghiêm ngặt. Mỗi tuần có lịch học, lịch nghiên cứu, lịch nghỉ rõ ràng. “Mình muốn tự tạo cho bản thân khoảng không gian tập trung tuyệt đối ở giai đoạn cuối để chỉ làm một việc nghiên cứu”, Quỳnh chia sẻ.

Nữ sinh công nghệ mang khát vọng vươn ra thế giới

Nếu Như Quỳnh là hình ảnh của sự tỉ mỉ, bền bỉ trong nghiên cứu thì Mai Thị Phượng, sinh viên năm thứ tư Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT), lại gây ấn tượng bởi tinh thần hội nhập và khát vọng chinh phục công nghệ toàn cầu.

Nữ sinh Khoa học công nghệ Việt Nam 2025 Mai Thị Phượng

Với điểm trung bình 3.73/4.0, Phượng nhiều năm liền nhận học bổng xuất sắc và là nữ sinh duy nhất của PTIT nhận Giải thưởng Nữ sinh khoa học công nghệ Việt Nam 2025. Bảng thành tích của cô gái trẻ dày đặc những cột mốc đáng tự hào: Giải Nhất Tech4Good khu vực Châu Á - Thái Bình Dương 2024, giải Nhì ICT Competition toàn cầu tại Trung Quốc 2025, giải Ba AI Contest, cùng nhiều giải thưởng học thuật cấp học viện.

Dự án khiến Phượng nổi bật nhất là SKY-NET, ứng dụng drone hỗ trợ tìm kiếm người mất tích trong bão lũ. Ý tưởng này giúp cô gái trẻ cùng đội tuyển Việt Nam giành giải Nhất khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và đại diện tham dự vòng thế giới tại Bắc Kinh năm 2025. “Công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó giải quyết được vấn đề của con người”, Phượng nói.

Đam mê công nghệ đến với Phượng từ rất sớm. Ngay khi còn học phổ thông ở Thái Bình (nay là tỉnh Ninh Bình), cô gái trẻ đã đạt Giải Ba Robotics Vietnam STEAM Challenge 2020, đại diện Việt Nam tham dự FIRST GLOBAL thế giới. Những cuộc thi ấy khiến Phượng nhận ra niềm vui khi điều khiển một cỗ máy do chính tay mình lập trình.

Khi bước vào PTIT, Phượng chọn ngành Công nghệ phần mềm, đúng với đam mê từ những năm phổ thông. Không chỉ học giỏi, Phượng còn là trợ lý giảng dạy và nghiên cứu tại Khoa Công nghệ thông tin 1. Cô gái trẻ tham gia nhiều dự án AI, điện toán đám mây và lập trình hệ thống.

Nữ sinh Mai Thị Phượng (thứ ba bên trái) nhận Huy chương Vàng tại cuộc thi ICT competition vòng Châu Á - Thái Bình Dương tổ chức tại Kualalumpur (Malaysia) năm 2025

Phượng xem giải thưởng Nữ sinh khoa học công nghệ Việt Nam là “cột mốc của tuổi trẻ” nhưng hơn hết là động lực để cô gái trẻ tiếp tục theo đuổi ước mơ lớn hơn, đưa sản phẩm công nghệ Việt ra thế giới và trở thành nhà khoa học nữ có tầm ảnh hưởng khu vực.

Ước mơ làm sạch những dòng sông

Khác với hai cô bạn say mê lập trình, Trần Thị Lý, sinh viên ngành Công nghệ vật liệu, Đại học Phenikaa, lại mang trong mình giấc mơ giản dị: Làm sạch những dòng sông quê hương bằng khoa học.

Ngay từ năm thứ hai, Lý đã bắt tay vào nghiên cứu “Tổng hợp màng mỏng xúc tác bán dẫn để phân huỷ phẩm nhuộm hữu cơ trong nước thải”. Đây là một đề tài vừa thách thức vừa thực tế, khi nước thải công nghiệp đang là vấn đề nhức nhối tại nhiều khu vực. “Lần đầu mặc áo blouse, mình thấy như bước vào thế giới khác, nơi mọi thứ đều cần sự kiên nhẫn và chính xác”, Lý kể.

Cô gái trẻ tìm thấy đam mê khi nhận ra đề tài của mình không chỉ nằm trên giấy, mà gắn liền với môi trường sống của quê hương. Tuy nhiên, hành trình ấy không hề dễ dàng: Máy hỏng, mẫu nhiễm bẩn, dữ liệu sai lệch... có lúc Lý nản đến mức muốn bỏ cuộc.

Trần Thị Lý (thứ ba từ trái sang) chụp ảnh lưu niệm cùng thầy giáo và các bạn

May mắn, bên cạnh Lý luôn có những người thầy tận tâm. Hiện tại, công trình của Lý vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm nhưng kết quả bước đầu rất khả quan. Cô gái trẻ hy vọng sẽ sớm có thể ứng dụng màng xúc tác để xử lý nước thải tại các khu công nghiệp quanh Hà Nội. “Nếu một ngày nào đó, mình có thể góp phần nhỏ giúp dòng sông quê hương trong trở lại, thì mọi nỗ lực đều xứng đáng”, Lý tâm sự.

Ba nữ sinh, ba hành trình khác nhau nhưng cùng chung một điểm: Dám mơ, dám làm và dám vượt qua giới hạn của chính mình. Họ không chỉ là những gương mặt tiêu biểu của phong trào “Nữ sinh khoa học công nghệ Việt Nam” mà còn là biểu tượng cho một thế hệ nữ trí thức trẻ đang trưởng thành cùng khát vọng phụng sự xã hội bằng tri thức.

Với Như Quỳnh, khoa học là hành trình của sự tỉ mỉ và kiên trì; Mai Thị Phượng, đó là cánh cửa hội nhập toàn cầu. Còn với Trần Thị Lý, đó là tình yêu dành cho môi trường và quê hương. Ba cô gái, ba sắc màu, cùng hòa vào bức tranh chung hình ảnh những nữ sinh Việt Nam tự tin, sáng tạo và bền bỉ trên con đường chinh phục khoa học, tri thức nhân loại.

Nguyễn Dũng