Phấn đấu đến năm 2025 có 15 tỉnh, thành hoàn thành xây dựng Nông thôn mới

Chiều 23/7, trình bày tờ trình của Chính phủ về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết: Sau 10 năm triển khai, Chương trình xây dựng Nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2010-2020 đã đạt được những kết quả quan trọng, được Đảng và Nhà nước đánh giá là “to lớn, toàn diện và mang tính lịch sử”.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan trình bày tờ trình trước Quốc hội

Đến hết năm 2020, Chương trình đã hoàn thành vượt 12,4% số xã đạt chuẩn NTM so với mục tiêu; Đến tháng 7/2021, cả nước đã có 64,6% số xã đạt chuẩn NTM; Có 194 đơn vị cấp huyện (chiếm 29%) đạt chuẩn NTM; Có 12 tỉnh, thành phố đã có 100% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 4 tỉnh (Nam Định, Đồng Nai, Hưng Yên và Hà Nam) đã được công nhận tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2020 đạt 41,7 triệu đồng/người/năm, gấp 1,7 lần so với năm 2015 và gấp 3,25 lần so với năm 2010; Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều khu vực nông thôn năm 2020 còn khoảng 7,1%, giảm 4,7% so với năm 2016…

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện vẫn còn một số hạn chế, bất cập: Khoảng cách chênh lệch khá lớn về kết quả NTM giữa các địa phương, giữa các vùng, miền; Tư duy ngành Nông nghiệp và người dân còn chú trọng tăng quy mô, sản lượng trong sản xuất, chưa quan tâm nhiều đến nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm; Một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đến tiêu chí môi trường, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, giữ gìn an ninh trật tự xã hội nông thôn…

Chương trình đặt mục tiêu phấn đấu đến 2025, có ít nhất 80% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó, có khoảng 40% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 10% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; Ít nhất 50% huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh hoàn thành nhiệm vụ, đạt chuẩn NTM, trong đó, có ít nhất 20% số huyện đạt chuẩn được công nhận là huyện NTM nâng cao và huyện NTM kiểu mẫu.

Mỗi tỉnh, thành phố có ít nhất 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM. Ở cấp tỉnh có ít nhất 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Ít nhất 60% số thôn, bản, ấp thuộc các xã đặc biệt khó khăn khu vực biên giới, vùng núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo được công nhận đạt chuẩn NTM theo các tiêu chí NTM do cấp tỉnh quy định.

Nguồn vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ trực tiếp để thực hiện chương trình giai đoạn 2021-2025 dự kiến khoảng 39.632 tỷ đồng.

Thẩm tra tờ trình của Chính phủ, báo cáo của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhấn mạnh sự cần thiết tiếp tục thực hiện chương trình. Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ rà soát, cập nhật để bảo đảm sự tương thích, phù hợp. Đồng thời, trong quá trình lập quy hoạch cấp xã, huyện, tỉnh cần chú ý gắn thực hiện xây dựng NTM với quá trình đô thị hóa, tạo tiền đề phát triển kinh tế nông thôn theo hướng nhanh và bền vững.

Chương trình có phạm vi thực hiện trên địa bàn nông thôn của cả nước bao gồm tất cả các xã, các huyện, các thị xã và thành phố trực thuộc tỉnh của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và cơ cấu nguồn lực huy động được lồng ghép giữa các chương trình. Vì vậy, theo Ủy ban Kinh tế, Chính phủ rà soát để tránh trùng lặp, tránh bỏ sót về phạm vi, đối tượng, nội dung hoạt động giữa các chương trình, đồng thời bảo đảm việc lồng ghép phát huy hiệu quả, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ rà soát, tính toán lại số liệu để bảo đảm nguồn lực ngân sách Trung ương được bố trí hợp lý trên cơ sở một số nguyên tắc và thứ tự ưu tiên; Ưu tiên bố trí vốn đầu tư cho các xã đạt dưới 15 tiêu chí và số vốn còn thiếu để các xã đạt trên 15 tiêu chí hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM; Bố trí vốn thanh toán các nội dung nợ tiêu chí; Hoàn thành dứt điểm các nội dung dở dang của giai đoạn 2016-2020…

Đặc biệt, Chính phủ cần cân nhắc điều chỉnh mục tiêu số tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới tăng từ 15 lên 20 tỉnh, thành phố; Mục tiêu ít nhất 60% số thôn, bản, ấp thuộc các xã đặc biệt khó khăn khu vực biên giới, vùng núi, bãi ngang ven biển và hải đảo được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nên giảm xuống còn 40%.