Bài 29: Không thể thiếu chuyên môn và kĩ năng mềm

>> Thanh niên với vấn đề hội nhập: Khát vọng vươn xa
*Bài 28: Biến thách thức thành cơ hội để không bị tụt hậu

“Đói” kĩ năng

Xu thế hội nhập ngày càng sâu rộng và toàn diện đã và đang mở ra những cơ hội mới cho sinh viên. Trên thực tế, không nói ai cũng thấy, những năm gần đây các phong trào làm kinh tế trong thanh niên phát triển rất mạnh mẽ. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ vẫn còn “đói” kiến thức, kĩ năng mềm.

Kết quả cuộc khảo sát “Bạn đã sẵn sàng để hội nhập” của trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia – Hà Nội) cho thấy, 90% sinh viên quan tâm đến các hoạt động giao lưu quốc tế và mong muốn được trang bị kĩ năng, chuẩn bị hành trang vững chắc để tự tin hội nhập.

Cựu sinh viên trường ĐH Sư phạm Hà Nội, Nguyễn Văn Tiến, chia sẻ: “Có rất nhiều bạn trong trường học tốt các môn nhưng ra trường đi làm lại gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, trong hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn sinh viên chỉ có một số ít người đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng. Theo em, đây chính là lỗi do đào tạo. Việc đào tạo kỹ năng mềm tại các trường Đại học trên thế giới rất được chú trọng, thì ở nước ta vẫn chưa thực sự được tiến hành. Có chăng cũng chỉ là trong một buổi ngoại khóa, nhà trường mời diễn giả tới phổ biến sơ lược kiến thức cho sinh viên. Những buổi học như vậy chỉ đáp ứng được nhu cầu rất nhỏ của sinh viên, trong khi những nội dung của môn học này còn rất mới mẻ với các bạn. Cứ thử nhìn vào những sinh viên du học nước ngoài khi về nước sẽ thấy sự khác biệt. Họ có khả năng lãnh đạo và làm việc nhóm nổi bật hơn nhiều so với các bạn được đào tạo trong nước. Điều đó cho thấy, khi được thay đổi phương pháp giáo dục thì sinh viên Việt Nam có thể phát triển tốt hơn các thể mạnh về tư duy, sáng tạo và sự năng động của mình”.

Trong chương trình “Đào tạo kỹ năng mềm cho cán bộ Đoàn và học sinh, sinh viên trên địa bàn thành phố Hà Nội”, một cựu cán bộ Đoàn nhận xét: “Hiện nay, học sinh sinh viên, thậm chí đội ngũ cán bộ Đoàn nói chung vẫn còn thiếu về các kỹ năng, đặc biệt là kỹ năng mềm. Điều này thể hiện rõ trong ứng xử hay khi các cán bộ thuyết trình trước đám đông… dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao”.

Thực tế, kĩ năng mềm là khái niệm để chỉ khả năng giao tiếp, làm việc nhóm, quản lý thời gian, vượt qua khủng hoảng, khả năng lãnh đạo, sáng tạo, đổi mới… Đó là những bí quyết quyết định thành công bên cạnh kiến thức chuyên môn. Đồng thời đây cũng là một kỹ năng đóng vai trò quan trọng khi sinh viên ra trường, chính thức công tác tại các cơ quan. Tuy nhiên việc đưa môn học này vào giảng dạy vẫn chưa được nhiều trường Đại học quan tâm.

Là người sáng lập và hiện đang là Giám đốc công nghệ Cty CP TRUSTpay chuyên về thẻ thanh toán điện tử, Đoàn Thiên Phúc cho rằng: “Muốn hội nhập, các bạn trẻ cần phải có vốn ngoại ngữ tốt và xác định được nguồn lực của mình là gì. So với các nước trong khu vực, điểm yếu của thanh niên Việt Nam chính là vấn đề ngoại ngữ, trong khi ngoại ngữ lại đóng vai trò then chốt để tiếp thu tri thức. Đơn cử, muốn hội nhập doanh nghiệp phải quảng cáo sản phẩm với bạn bè thế giới. Như vậy, ngoại ngữ vừa là cầu nối vừa là yếu tố tự thân bắt buộc phải có của thanh niên. Còn khi xác định được nguồn lực, các bạn sẽ biết cách tìm các đồng sự, biết cách học hỏi, cải thiện những gì bản thân đang thiếu”.

Đầu tư để phát triển bản thân

Ngoài kĩ năng mềm, nhiều cán bộ đoàn cơ sở tỏ ra băn khoăn với lí do, tổ chức đoàn, hội chưa hỗ trợ thanh niên tham gia hội nhập tốt bởi tác động của xu thế kinh tế thị trường khiến việc di cư tìm kiếm việc làm diễn ra phổ biến, nhiều nơi trở thành "chi đoàn trắng, không có thanh niên". Công tác thanh niên hiện cũng chưa phủ khắp được các vùng miền, thành phần kinh tế cộng thêm nhận thức của cấp ủy đảng đối với công tác thanh niên có lúc có nơi chưa đầy đủ, khiến vai trò quản lý nhà nước đối với công tác thanh niên, công tác hoạch định chính sách, pháp luật liên quan đến thanh niên với hội nhập còn bất cập, thậm chí chưa được quan tâm. Vậy nên, quá trình hội nhập của thanh niên sẽ gặp khó khăn nếu không có sự hỗ trợ từ các tổ chức, cá nhân.

Để giúp thanh niên tự tin hội nhập, Tổng Thư ký Hội Doanh nghiệp trẻ Hà Nội Đỗ Thị Tú Anh chia sẻ, cần phải xây dựng các tấm gương điển hình, những mô hình doanh nghiệp ưu việt để dẫn dắt song song với việc bồi dưỡng các tài năng, giúp đỡ thanh niên hiện thực hóa các ý tưởng kinh doanh, ý tưởng phát triển bền vững trong môi trường hội nhập.

Ở một khía cạnh khác, TS Nguyễn Bá Hải, gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2014, cha đẻ của "Mắt thần" đầu tiên dành cho người khiếm thị, tâm sự: “Chúng ta đang sống trong một “thế giới phẳng”, thanh niên không thể thiếu ngoại ngữ, tin học và không thể thụ động chờ đợi tương lai, càng không thể đi tới tương lai nếu không có tri thức, trình độ văn hóa, chuyên môn, khoa học, kỹ thuật và tay nghề. Mỗi thanh niên trong giai đoạn hiện nay phải có chuyên môn sâu về một lĩnh vực cụ thể, tuỳ vào năng lực của từng người. Khả năng đó có cơ sở từ một trí tuệ và trình độ học vấn, tay nghề cao.

Có một chuyên môn nhất định, một tay nghề vững vàng được coi là điều kiện cơ bản để thanh niên có thể tự tin trước sự phát triển của khoa học kỹ thuật, của hội nhập kinh tế thế giới với tính kỷ luật và cường độ lao động cao”.

Như vậy, ngoài kiến thức chuyên môn những kĩ năng mềm như: Ngoại ngữ, Tin học.. là điều kiện vô cùng cần thiết đối với mỗi thanh niên trong giai đoạn hội nhập. Thiết nghĩ, đã đến lúc ngành GD-ĐT tiến hành đưa kỹ năng mềm vào giảng dạy cho sinh viên. Tuy nhiên để việc đào tạo thực sự có hiệu quả, cần phải tiến hành từng bước, đồng loạt, đặc biệt là chất lượng. Đó thực sự là điều mà bộ GD-ĐT nên quan tâm.

(còn nữa)