Gìn giữ và phát huy giá trị di tích lịch sử, nghệ thuật

Bảo vệ và giữ gìn những "tài sản" cha ông để lại

16 di tích được xếp hạng nằm trên địa bàn các quận, huyện Cầu Giấy, Nam Từ Liêm, Hoài Đức, Đan Phượng, Thanh Oai. Đây là những tài sản quý giá mà cha ông ta đã để lại cho con cháu và chúng ta có trách nhiệm gìn giữ, phát huy để trao truyền lại cho đời sau.

Cụ thể: Quận Cầu Giấy có 1 di tích lịch sử - nghệ thuật đình Bái Ân - Quán Cây, Ao cá, phường Nghĩa Đô.

Quận Nam Từ Liêm có 4 di tích, gồm: Di tích lịch sử văn hóa đình An Thái, phường Đại Mỗ; di tích lịch sử văn hóa đền Sa Đôi, phường Phú Đô; di tích lịch sử văn hóa miếu Cây Đề và di tích lịch sử văn hóa đền Mẫu Giếng Mộc, phường Mễ Trì.

Huyện Hoài Đức có 2 di tích: Di tích lịch sử - nghệ thuật chùa Yên Thái (Phúc Lâm tự), xã Tiền Yên; di tích lịch sử - nghệ thuật chùa Bến (Kim Phong tự), xã Tiền Yên.

Huyện Đan Phượng có 7 di tích: Di tích lịch sử - nghệ thuật đình Trúng Đích, xã Hạ Mỗ; di tích lịch sử - nghệ thuật đền Chính Khí, xã Hạ Mỗ; di tích lịch sử văn hóa quán Méo, xã Song Phượng; di tích lịch sử văn hóa đình Phan Long, xã Tân Hội; di tích lịch sử - nghệ thuật Thúy Hội, xã Tân Hội; di tích lịch sử văn hóa đình Hạnh Đàn, xã Tân Lập; di tích lịch sử văn hóa đình Yên Châu, xã Trung Châu.

Di tích lịch sử văn hóa đền Mẫu Giếng Mộc, phường Mễ Trì (Nam Từ Liêm)

Huyện Thanh Oai có 2 di tích gồm: Di tích lịch sử văn hóa đền Hàng Tổng, xã Kim Thư và di tích lịch sử văn hóa miếu Từ Châu, xã Liên Châu.

Sau khi di tích được xếp hạng, UBND các quận, huyện chịu trách nhiệm công khai khu vực khoanh vùng bảo vệ di tích và tổ chức lập hồ sơ cắm mốc giới và triển khai cắm mốc giới trên thực địa theo thẩm quyền và quy định pháp luật hiện hành.

UBND phường, xã ban hành quyết định thành lập Ban quản lý di tích; tổ chức quản lý mặt bằng và không gian di tích, toàn bộ hiện vật thuộc di tích, hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di tích, sử dụng nguồn thu của di tích theo quy định tại Quyết định số 48/2016/QĐ-UBND ngày 17/11/2016 và Quyết định số 31/2021/QĐ-UBND ngày 29/12/2021 của UBND TP Hà Nội về việc ban hành quy chế, sửa đổi bổ sung một số điều của quy chế quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn thành phố Hà Nội.

UBND thành phố Hà Nội nghiêm cấm mọi hoạt động có liên quan tới việc xây dựng, khai thác trong khu vực di tích đã được xếp hạng và khoanh vùng các khu vực bảo vệ. Trường hợp đặc biệt cần sử dụng đất, xây dựng tại di tích phải được phép của UBND thành phố Hà Nội.

Sở Văn hóa và Thể thao, UBND quận, huyện nơi có di tích được xếp hạng, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích theo thẩm quyền và quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Niềm tự hào của người Hà Nội

Trong số những di tích lịch sử - văn hóa mới được xếp hạng cấp thành phố, đình Bái Ân mang dáng dấp của một tác phẩm nghệ thuật văn hóa độc đáo, chứa đựng giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của ông cha, là niềm tự hào của con cháu muôn đời sau có trách nhiệm bảo tồn, tôn tạo cũng như gìn giữ di sản đặc biệt quý giá này.

Đình làng Bái Ân được ghi nhận là ngôi đình cổ nhất trong số các ngôi đình của phường Nghĩa Đô dựng từ thế kỷ XVII, thời vua Lý Nhân Tông thờ ba vị Thành hoàng làng là Chiêu ứng Vũ Đại Vương Uy Linh Phúc Thần, Chiêu Điều Đại Vương và Thuận Chính công chúa.

Lễ hội đình làng tổ chức hàng năm trong hai ngày mồng 9 và mồng 10 tháng 2 Âm lịch để tôn vinh công đức của ba vị thành hoàng làng có công với làng xã, đất nước.

Đình Bái Ân - Quán cây - Ao cá là cụm di tích quy hoạch trong một không gian rộng. Ngôi đình xây trên một khu đất cao có các công trình kiến trúc bố cục theo chiều sâu, phía ngoài cổng nghi môn, bên sân là hai dãy tả hữu mạc toà đình, phía trong sân kết cấu kiểu nội công ngoại quốc.

Địa điểm quán cây là một gò đất cao so với mặt bằng khu dân cư xung quanh khoảng 3m. Trên gò trước đây có nhiều cây xanh, giữa gò xây một nếp nhà cấp 4, kề bên phải là khu ao cá, một bên là văn chỉ của làng.

Di tích lịch sử - nghệ thuật đình Bái Ân - Quán Cây, Ao cá

Trải qua thời gian, đình được trùng tu nhiều lần vào những năm 1634 - 1637 và 1652 thời Lê Thần Tông và sau này còn nhiều lần tu sửa. Hiện vật trong đình còn lại gồm: một cuốn ngọc phả thời Gia Long, hai mươi đạo sắc phong qua các triều vua từ thời Lê đến thời Nguyễn, ba kiệu bát cống được chạm khắc từ thế kỷ thứ XVII, ba ngai thờ, một tấm bia đá hậu thần Cảnh Hưng vạn niên, một tấm bia đá Gia Long vạn niên, một chiêng cổ, một quả chuông đúc thời Gia Long, nhiều hoành phi câu đối và đồ đồng, đồ sứ giá trị.

Theo các tài liệu, tời kỳ tiền khởi nghĩa, Bái Ân được chọn là trạm liên lạc của Xứ uỷ Bắc Kỳ. Các đồng chí thường vụ Trung ương như Trường Chinh, Lê Đức Thọ, Hoàng Văn Thụ thường xuyên qua lại hoạt động bí mật, xây dựng cơ sở cách mạng ở Bái Ân. Thời kỳ mặt trận dân chủ năm 1936-1939, Đảng chủ trương xây dựng khu an toàn trung ương gồm các xã: Nghĩa Đô, Xuân Đỉnh, Phú Thượng, Đông Ngạc…

Riêng ở Bái Ân, lợi dụng địa thế đình làng Bái, nơi có những hoạt động tín ngưỡng, thường tập trung đông người, dễ trà trộn và đặc biệt là địa thế Quán Cây ở trên gò đất cao, cây cối um tùm, rất dễ nguỵ trang, bên cạnh có ao cá rộng, liên lạc không bị lộ, xứ uỷ chọn địa điểm này làm nơi liên lạc nối thông tin giữa các cơ sở an toàn khu.

Điểm liên lạc Quán Cây luôn đảm bảo an toàn trong suốt thời gian từ 1941 - 1945. Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, địa điểm Quán Cây được chọn làm nơi đặt “Hòm thư chết” để chuyển giao tài liệu từ khu căn cứ vào khu nội thành. Những năm chống Mỹ cứu nước, địa điểm Quán Cây lại tiếp tục được sử dụng làm đài quan sát của trạm thông tin nối liên lạc từ khu Bưởi vào nội thành.

Hương Thu