Khẩn cấp giải thoát cảng Cát Lái “cứu” doanh nghiệp

Theo Bộ Công thương, nhiều doanh nghiệp vận tải phản ánh tình trạng ùn tắc giao thông bên ngoài cảng Cát Lái (TP HCM) làm họ luôn rơi vào tình cảnh giao nhận hàng không đúng thời gian quy định trong hợp đồng. Năng lực vận chuyển hàng hóa cũng giảm hẳn, thay vì một ngày vận chuyển được từ 13-14 container nhưng vì ùn tắc giảm chỉ còn 5-7 container.

Ngoài tình trạng ùn ứ giao thông thường trực trên liên tỉnh lộ 25B, xa lộ Hà Nội... xe của doanh nghiệp vận tải hàng hóa cho cảng chỉ được chạy vào ban đêm, do đó chi phí cho một lần vận chuyển hàng cũng tăng lên.

Hiện nay lượng hàng hóa, container tồn bãi ở cảng Cát Lái luôn gần hết công suất, nhất là dung lượng dành cho hàng nhập chạm ngưỡng 100% công suất.

Với đặc thù của cảng Cát Lái, nếu hàng hóa tiếp tục chậm luân chuyển như vậy sẽ làm cho cảng hết sức chứa, phải tạm thời ngưng tiếp nhận tàu, chờ giải phóng bớt hàng trên bãi dẫn đến nguy cơ phải gián đoạn hoạt động như đã xảy ra tại các cảng của Mỹ, Châu Âu, Trung Quốc trong các đợt dịch vừa qua.

Điều này theo Bộ Công thương sẽ gây tác động tiêu cực cho hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Bộ Công thương cho rằng, tình trạng ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái nêu trên phát sinh do hai nguyên nhân chính.

Hiện nay lượng hàng hóa, container tồn bãi ở cảng Cát Lái luôn gần hết công suất. (Ảnh: mt.gov.vn)

Theo đó, nhiều nhà máy, doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải dừng hoạt động theo yêu cầu của chính quyền các địa phương đang thực hiện giãn cách xã hội. Trong khi đó, một số ít doanh nghiệp đủ điều kiện thực hiện “3 tại chỗ”, “2 địa điểm, 1 cung đường” nhưng cũng đều phải cắt giảm sản lượng.

Tình trạng này dẫn đến việc các doanh nghiệp dừng hoạt động không thể tiếp nhận các container nguyên liệu nhập khẩu, bị lưu lại cảng nhiều gây ùn tắc tại cảng.

Nguyên nhân nữa là do tình trạng thiếu nhân lực cho dây chuyền sản xuất tại cảng. Theo báo cáo của Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn, để duy trì hoạt động liên tục cho cảng Cát Lái, lượng nhân sự cần thiết phải có mặt tại hiện trường trong ngày (3 ca sản xuất) khoảng 500 người.

Tuy nhiên, tác động của dịch Covid-19 (các trường hợp bị F0, F1, cách ly, phong tỏa trong các khu vực; quy định hạn chế đi lại ...) đã làm lực lượng lao động của cảng Cát Lái hiện tại giảm xuống khoảng 50% (chỉ còn 250 người/ngày).

Hiện cảng đã linh hoạt cắt giảm tối đa quân số cho mỗi dây chuyền, thay đổi bằng mô hình điều hành tập trung nhưng tình hình thiếu hụt nhân sự, nhất là công nhân xếp dỡ tàu ngày càng trầm trọng.

Bên cạnh đó, cảng Cát Lái đã bố trí mô hình "3 tại chỗ", nhưng do đặc điểm sản xuất của cảng khác với các nhà máy, khu công nghiệp, khu chế xuất là hoạt động không tập trung trong nhà kín mà phân tán tại nhiều địa điểm ở ngoài trời (trên cầu tàu, bãi hàng, trên các phương tiện cơ giới...) nên mô hình này ít hiệu quả.

Trên cơ sở đó, chiều 4/8, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đã ký văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ kiến nghị một số giải pháp cải thiện tình trạng trên, góp phần tạo luồng hàng thông thoáng cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong bối cảnh khó khăn bởi dịch bệnh như hiện nay.

Cụ thể, Bộ Công thương đề xuất Chính phủ giao Bộ Giao thông vận tải chủ trì, làm việc với cảng Cát Lái nói riêng và các cảng biển lớn khác trên cả nước nói chung để khẩn trương đưa ra giải pháp.

Trong đó cần tính tới giải pháp nâng cao năng lực giải phóng hàng hóa ra khỏi cảng, rà soát và làm việc cụ thể với từng chủ hàng có hàng tồn tại cảng để đưa ra phương án thống nhất tháo gỡ vướng mắc sớm nhận hàng;

Đồng thời, Bộ Công thương cũng đề xuất Chính phủ giao Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Hải quan nghiên cứu cơ chế cho phép cảng Cát Lái vận chuyển container hàng nhập khẩu nói chung, trong đó có cả loại container tồn đọng trên 90 ngày từ cảng về lưu giữ, thông quan, giao cho khách hàng tại các cơ sở của Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn là cảng Tân cảng Hiệp Phước (TP HCM), các ICD Tân cảng Long Bình, ICD Tân cảng Nhơn Trạch (Đồng Nai), ICD Tân cảng Sóng Thần (Bình Dương).

Bên cạnh đó, Bộ Công thương đề xuất Chính phủ giao UBND TP HCM và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có cảng biển ưu tiên tiêm vắc xin chống dịch Covid-19 cho những người công tác tại cảng, kể cả các nhân viên giao nhận, lái xe.

Ngoài ra, Bộ Công thương cũng kiến nghị giao Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn xem xét giảm giá lưu container, lưu bãi cho hàng hóa ở cảng Cát Lái của các doanh nghiệp đang bị dừng sản xuất do tác động của dịch Covid-19.

Cũng trong chiều 4/8, Bộ Tài chính cũng đã có công văn gửi Bộ Giao thông vận tải về việc tham gia xử lý khó khăn để giải phóng hàng ở cảng Cát Lái.

Theo đó, Bộ Tài chính đề nghị Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo Cục Hàng hải Việt Nam có kế hoạch điều tiết các hãng tàu, đại lý hãng tàu, hàng hóa vận chuyển đến cảng Cát Lái và các cảng biển khác tại Việt Nam phù hợp để giải quyết tình trạng hàng hóa ùn tắc tại cảng.

Trước đó, ngày 2/8, Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo Tổng cục Hải quan phối hợp với Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn triển khai áp dụng thủ tục hải quan tạm thời trong giai đoạn dịch bệnh covid-19 để giải quyết tình trạng ùn tắc hàng hóa tại cảng Cát Lái.

Ngày 1/8, Cục Hàng hải Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải) cũng đã ban hành quyết định hành lập Sở chỉ huy tiền phương đảm bảo duy trì hoạt động của các cảng biển khu vực phía Nam; đồng thời công bố đường dây nóng hỗ trợ doanh nghiệp xuất nhập khẩu làm hàng tại cảng Cát Lái.