Kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan trưng bày sản phẩm chuyển đổi xanh tại Diễn đàn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Diễn đàn do Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước và Hội Khoa học kinh tế Việt Nam tổ chức. Đồng chủ trì phiên toàn thể có Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị.

Sự kiện được kết nối trực tuyến từ trụ sở Chính phủ tới điểm cầu các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, với sự tham dự của lãnh đạo các ban, bộ ngành, cơ quan Trung ương và địa phương, đại diện các nước, tổ chức quốc tế, các hiệp hội, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan các gian trưng bày sản phẩm tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Tại Diễn đàn, các đại biểu đã tập trung thảo luận 3 nhóm vấn đề chính: Phân tích, đánh giá khách quan, toàn diện về các kết quả đạt được, hạn chế, tồn tại và nguyên nhân trong điều hành kinh tế vĩ mô năm 2025; nhận diện, làm rõ bối cảnh quốc tế và trong nước, phân tích, đánh giá những cơ hội, thách thức cho phát triển kinh tế năm 2026 và giai đoạn 2026-2030; đề xuất các giải pháp chiến lược thúc đẩy tăng trưởng 2 con số, chuyển đổi xanh gắn với chuyển đổi số mạnh mẽ trong giai đoạn 2026-2030 và các định hướng, giải pháp điều hành cụ thể trong năm 2026.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng đánh giá tình hình, kết quả phát triển kinh tế của Việt Nam năm 2025 và định hướng, giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững dựa trên chiến lược "chuyển đổi kép: xanh hoá, số hoá" trong năm 2026 và những năm tiếp theo.

Ghi nhận, đánh giá cao việc tổ chức Diễn đàn và các ý kiến thảo luận, Thủ tướng đề nghị Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, các bộ, cơ quan, địa phương liên quan tổng hợp, nghiên cứu, phục vụ kịp thời cho công tác đánh giá, xây dựng, hoạch định chiến lược, chính sách trên các lĩnh vực.

Thủ tướng tham quan trưng bày sản phẩm trong lĩnh vực sản xuất chíp bán dẫn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Nhấn mạnh một số nội dung trọng tâm, chia sẻ về chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, Thủ tướng cho biết, trên cơ sở xác định rõ xu thế tất yếu, không thể đảo ngược của chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số, Việt Nam xác định rõ "chuyển đổi kép: xanh hoá và số hoá" là yêu cầu khách quan, là lựa chọn chiến lược, là ưu tiên hàng đầu; vừa là nền tảng, vừa tạo động lực thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững đất nước nói chung và nền kinh tế nói riêng.

Đảng, Nhà nước, Chính phủ Việt Nam luôn đặc biệt quan tâm và ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách để thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững dựa trên cơ sở nền tảng "chuyển đổi kép: xanh hoá và số hoá".

Nổi bật là, Nghị quyết Đại hội XIII xác định rõ: "Tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước"; "đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo"; "xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường".

Bộ Chính trị đã ban hành các quyết sách quan trọng trong các lĩnh vực trụ cột, chiến lược (các Nghị quyết số 57, 59, 66, 68, 70, 71, 72); đang chuẩn bị ban hành các nghị quyết về kinh tế nhà nước, FDI và văn hóa.

Đặc biệt, Nghị quyết số 57-NQ/TW nhấn mạnh: Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu; thúc đẩy chuyển đổi số, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ xanh, công nghệ phát thải thấp; kiến tạo phát triển các mô hình kinh tế mới, kinh tế số, kinh tế xanh; chuyển dịch mạnh mẽ từ năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo (gió, mặt trời, hydro xanh); phát triển hệ sinh thái công nghiệp năng lượng sạch...

Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Quốc hội đã ban hành các Nghị quyết để kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng, trong đó có Nghị quyết số 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; đồng thời Nghị quyết số 198/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân; trong đó quy định rõ khuyến khích đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành nhiều cơ chế, chính sách và tập trung chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả; trong đó có Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 9/1/2025 ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW và Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 1/10/2021 phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu với các cú sốc

Khái quát bối cảnh tình hình và kết quả phát triển kinh tế-xã hội năm 2025 của Việt Nam, Thủ tướng đánh giá trong năm 2025, tình hình thế giới, khu vực diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, trong đó có những vấn đề chưa có tiền lệ, vượt dự báo; nhìn chung khó khăn, thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi.

Đối với Việt Nam, nhờ sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, tình hình kinh tế-xã hội đất nước đạt nhiều kết quả nổi bật, khá toàn diện, cao hơn năm 2024 trên tất cả các lĩnh vực; như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhận định: "bức tranh kinh tế-xã hội đất nước năm 2025 với gam màu sáng là chủ đạo".

Nổi bật là, kinh tế Việt Nam thể hiện sức chống chịu kiên cường và đạt tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu khu vực, thế giới. GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%, đưa quy mô nền kinh tế lên khoảng 510 tỷ USD, xếp thứ 32 thế giới; thu nhập bình quân đầu người khoảng 5.000 USD, đưa Việt Nam bước vào nhóm thu nhập trung bình cao.

Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm; nợ công, bội chi ngân sách nhà nước được kiểm soát tốt, thấp hơn nhiều giới hạn cho phép. Việt Nam kiểm soát tốt lạm phát trong cả giai đoạn 2021-2025, trong bối cảnh lạm phát toàn cầu neo ở mức cao. Thu ngân sách nhà nước ước vượt khoảng 25% so với dự toán; quy mô thương mại năm 2025 dự kiến đạt kỷ lục trên 900 tỷ USD…

Ba đột phá chiến lược được triển khai quyết liệt, hiệu quả, theo hướng "thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị và nguồn nhân lực thông minh"; đặc biệt chú trọng xây dựng các yếu tố nền tảng về thể chế, chính sách cho phát triển nhanh, bền vững.

Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia được triển khai quyết liệt, đạt kết quả bước đầu quan trọng. Hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo có bước phát triển mạnh mẽ; Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia và Trung tâm dữ liệu quốc gia đi vào hoạt động hiệu quả. Tỉ trọng kinh tế số năm 2025 đạt khoảng 20% GDP. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam năm 2025 xếp hạng 44/139 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Triển khai quyết liệt, hiệu quả việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường giám sát, kiểm tra. Hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp đã dần đi vào nền nếp, bảo đảm tính thống nhất, thông suốt trong quản lý nhà nước từ Trung ương đến cơ sở.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội phát triển; đời sống vật chất, tinh thần của người dân tiếp tục được nâng lên. Giai đoạn 2021-2025, chi khoảng 1,1 triệu tỷ đồng cho an sinh xã hội, chiếm 17% tổng chi ngân sách nhà nước. Tỉ lệ hộ nghèo đa chiều giảm (từ 4,4% năm 2021 xuống còn 1,3% năm 2025). Cơ bản hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước.

Chính trị-xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được củng cố, tăng cường; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Đối ngoại và hội nhập quốc tế là điểm sáng, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển đất nước.

Thủ tướng đánh giá khái quát, nhiệm kỳ này đã chứng tỏ kinh tế Việt Nam đủ sức chống chịu với các cú sốc từ bên ngoài như đại dịch COVID-19 và hậu quả; chiến tranh, xung đột, đứt gãy các chuỗi cung ứng; chính sách tiền tệ thắt chặt của các nước; chính sách thuế quan phức tạp; tăng trưởng toàn cầu giảm, lạm phát toàn cầu tăng. Đây là những "cơn gió ngược" mà Việt Nam đã vượt qua để đạt được những thành quả như trên.

Thủ tướng đánh giá khái quát, nhiệm kỳ này đã chứng tỏ kinh tế Việt Nam đủ sức chống chịu với các cú sốc từ bên ngoài - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Mục tiêu tăng trưởng 2 con số có nền tảng, có dư địa và khả thi

Về bối cảnh tình hình, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2026 và thời gian tới, Thủ tướng khái quát tình hình thế giới: Chính trị phân cực, kinh tế phân tách, thể chế phân mảnh, phát triển phân hóa.

Đối với Việt Nam, sau gần 40 năm Đổi mới và hội nhập, cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước được nâng lên, là nền tảng quan trọng để đất nước vươn mình trong kỷ nguyên phát triển mới. Việt Nam xác định rõ thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn.

Phân tích thêm về các khó khăn, thách thức với Việt Nam, Thủ tướng cho rằng tình hình thế giới tiềm ẩn nhiều rủi ro trong khi nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn; chất lượng tăng trưởng còn hạn chế, còn dựa vào thâm dụng lao động giá rẻ, tài nguyên và vốn; khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa thực sự là động lực của tăng trưởng và cần thời gian để phát huy hiệu quả hơn; thể chế, chính sách vẫn còn vướng mắc, cần tiếp tục hoàn thiện xử lý các "điểm nghẽn"; Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất bởi tác động của các thảm họa thiên tai, biến đổi khí hậu (riêng các cơn bão lũ liên tiếp vừa qua đã gây thiệt hại khoảng 100 nghìn tỷ đồng).

Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị khai mạc Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Về mục tiêu chiến lược, Thủ tướng cho biết Việt Nam kiên định, nhất quán tập trung thực hiện 2 mục tiêu chiến lược 100 năm (phấn đấu đến năm 2030, trở thành một nước đang phát triển công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; năm 2045 là nước phát triển, thu nhập cao).

Để đạt được 2 mục tiêu chiến lược nêu trên, Việt Nam xác định rõ: Ổn định là pháo đài bất khả xâm phạm; phát triển nhanh, bền vững là động cơ vĩnh cửu, không có điểm dừng; giàu mạnh, ấm no, hạnh phúc của người dân là mục tiêu cao nhất; không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng đơn thuần.

Thủ tướng chia sẻ, nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát đói nghèo sau cuộc chiến tranh tàn khốc; công nghiệp đã giúp Việt Nam có thu nhập trung bình cao và thời gian tới, Việt Nam xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh sẽ đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Với phương châm "Đảng lãnh đạo, Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, công tư đồng hành, đất nước phát triển, nhân dân hạnh phúc", "nguồn lực bắt nguồn từ tư duy và tầm nhìn, động lực bắt nguồn từ đổi mới và sáng tạo, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân và doanh nghiệp", Thủ tướng nêu rõ các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2026 và thời gian tới.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo đó, thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững trên nền tảng "chuyển đổi kép: xanh hoá và số hoá", phấn đấu tăng trưởng đạt 2 con số gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; chú trọng nâng cao khả năng chống chịu, sức cạnh tranh của nền kinh tế; nâng cao năng lực phân tích, dự báo, chủ động ứng phó linh hoạt, kịp thời, hiệu quả với các biến động bên ngoài. Việt Nam kiên định mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế để tạo môi trường, điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng và phát triển nhanh, bền vững.

Đẩy mạnh thực hiện đột phá chiến lược về thể chế, từ "điểm nghẽn của điểm nghẽn" trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia, là động lực chủ yếu của phát triển nhanh, bền vững, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; ưu tiên các ngành mũi nhọn về khoa học công nghệ, quản trị thông minh, khoa học cơ bản và các lĩnh vực ưu tiên, mới nổi. Tập trung xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại; qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống và thúc đẩy mạnh mẽ các động lực tăng trưởng mới. Trong đó tập trung triển khai quyết liệt Nghị quyết số 57-NQ/TW; đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; chú trọng phát triển các ngành công nghiệp bán dẫn, AI, năng lượng sạch; đưa dữ liệu thành tài nguyên; khai thác không gian tăng trưởng mới qua kết nối liên vùng… Từng bước khai thác không gian vũ trụ, không gian ngầm, không gian biển.

Thủ tướng chụp ảnh lưu niệm tại Diễn đàn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Thúc đẩy, tạo đột phá cho các động lực tăng trưởng mới thông qua hoàn thiện cơ chế thử nghiệm để hỗ trợ phát triển kinh tế số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn. Xây dựng cơ chế, chính sách phát triển doanh nghiệp công nghệ số; cơ chế khai thác không gian vũ trụ, không gian ngầm, không gian biển; phát triển công nghiệp đường sắt, công nghiệp ứng dụng năng lượng nguyên tử, lượng tử...

Xây dựng các chương trình, đề án nghiên cứu khoa học có tính đột phá đối với 11 nhóm công nghệ chiến lược; xây dựng đồng bộ cơ sở dữ liệu về đất đai, khoáng sản, đưa dữ liệu thành tài nguyên; xây dựng các cơ sở nghiên cứu và phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao như điện tử, chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…

Khai thác tốt các không gian phát triển mới thông qua các dự án hạ tầng kết nối liên vùng, phát huy vai trò các mô hình kinh tế mới, khu thương mại tự do, trung tâm tài chính quốc tế trong thu hút vốn đầu tư, công nghệ...

Tiếp tục đa dạng hóa các hình thức huy động và sử dụng nguồn lực; thúc đẩy xã hội hóa, thu hút mạnh mẽ nguồn lực đầu tư ngoài nhà nước. Ưu tiên thu hút FDI vào các ngành công nghệ cao, sản xuất xanh, tuần hoàn, kết nối với đầu tư trong nước.

Tiếp tục tái cấu trúc xuất khẩu gắn với cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển mạnh từ chiếm lĩnh thị trường bằng giá rẻ sang chiến lược xuất khẩu dựa trên thương hiệu, tiêu chuẩn cao; thúc đẩy mạnh mẽ chương trình chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại; triển khai hiệu quả Chương trình vươn ra thị trường quốc tế….

Thủ tướng cho biết, lịch sử dân tộc Việt Nam đã chứng minh, truyền thống của người Việt Nam là càng áp lực lại càng nỗ lực, càng trong gian nan, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam càng tỏa sáng; để phát triển nhanh, bền vững, phát triển xanh, phát triển số, phải tiếp tục phát huy tinh thần "chỉ bàn làm, không bàn lùi", coi trọng trí tuệ, tiết kiệm thời gian, lựa chọn ưu tiên phù hợp và quyết đoán đúng lúc.

Thủ tướng nhấn mạnh, mục tiêu tăng trưởng 2 con số của Việt Nam là có nền tảng, có dư địa và khả thi. Với quyết tâm chính trị rất cao, nỗ lực rất lớn, hành động rất quyết liệt, Việt Nam rất mong tiếp tục nhận được sự đồng hành, ủng hộ, hỗ trợ của bạn bè, đối tác quốc tế trong thực hiện mục tiêu này, những ý kiến đóng góp, đề xuất, kiến nghị quý báu, tâm huyết, trách nhiệm; qua đó biến khát vọng và niềm tin thành hành động, thành các dự án, sản phẩm cụ thể với hiệu quả đo lường được, cân đong đo đếm được.

Hiếu Trung