Những người trẻ viết “cổ tích” giữa đời thường

Bài 1: “Ông bố sinh viên” và hành trình chinh phục ngôi vị thủ khoa xuất sắc

Trở thành “ông bố sinh viên” bất đắc dĩ ở tuổi đôi mươi, vừa đi học, vừa đi làm nuôi cháu nhỏ nhưng Nguyễn Phúc Sơn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 vẫn xuất sắc giành điểm tổng kết 3.81/4.0, tốt nghiệp sớm một năm và giành danh hiệu Thủ khoa xuất sắc của thành phố Hà Nội. Hành trình của Sơn không chỉ là nỗ lực học tập, mà còn là câu chuyện cổ tích giữa đời thường về nghị lực, tình thương và khát vọng vươn lên từ nghèo khó.

Biến cố mất mát và giấc mơ dang dở

Sơn sinh ra trong gia đình có ba chị em ở Thanh Hóa. Bố mẹ chia tay khi chàng trai trẻ mới 2 tuổi. Người mẹ trẻ phải rong ruổi khắp nơi mưu sinh. Những năm tháng thơ ấu, Sơn và các chị em lớn lên trong vòng tay của bà ngoại, người phụ nữ già yếu nhưng luôn cố gắng chắt chiu từng đồng để nuôi đàn cháu thơ.

Điều ám ảnh nhất trong ký ức thuở nhỏ của Sơn là tấm giấy chứng nhận hộ nghèo, thứ luôn gắn bó với gia đình suốt 12 năm đèn sách. Thế nhưng, thiếu thốn không đánh gục được cậu bé mê học. Sơn đặc biệt say mê môn tiếng Anh, thường mượn bạn bè những cuốn sách cũ, kiên trì học từng từ mới, từng cấu trúc ngữ pháp. Thành tích học tập của Sơn nhờ thế luôn nổi bật. Chàng trai trẻ nhiều lần đại diện trường đi thi học sinh giỏi và mang về giải thưởng.

Nguyễn Phúc Sơn được vinh danh Thủ khoa xuất sắc năm 2025

Tuy nhiên, cuộc sống của Sơn rẽ sang hướng khác khi học lớp 11. Chị gái mang thai rồi bỏ đi chỉ sau hai tháng sinh con, để lại đứa trẻ đỏ hỏn cho gia đình chăm sóc. Thương bà đã quá vất vả, Sơn quyết định nhận trách nhiệm chăm nuôi cháu. Cậu học trò trung học vừa ôn thi đại học vừa thay tã, pha sữa, ru cháu ngủ. Những đêm thức trắng khi cháu sốt, sáng hôm sau Sơn vẫn đến lớp đúng giờ. Hình ảnh cậu học trò vừa bế cháu, vừa kẹp cuốn sách trên tay trở thành điều quen thuộc.

Năm 2019, Sơn đỗ vào Trường Đại học Ngoại thương (cơ sở 2 tại Thành phố Hồ Chí Minh), ngành Kinh tế đối ngoại, giấc mơ mà bao học sinh nghèo mơ ước. Tuy nhiên, niềm vui chưa trọn, chỉ hai tháng sau khi nhập học, bà ngoại qua đời. Đó là cú sốc khiến thế giới của Sơn như sụp đổ. “Bà là chỗ dựa duy nhất của ba chị em. Cháu tôi lúc đó mới hơn một tuổi, mọi thứ trở nên mông lung và mất phương hướng”, Sơn nhớ lại.

Trước nỗi đau quá lớn, Sơn buộc phải gác lại giấc mơ đại học, trở về quê gánh vác gia đình. Chàng trai trẻ đi làm thuê đủ nghề như bốc vác, phục vụ, bán hàng… bất cứ việc gì có thể kiếm được tiền để lo cho cháu và phụ giúp mẹ. Có thời gian Sơn ra Hà Nội làm việc, chắt chiu từng đồng gửi về nhà nhưng dịch COVID-19 bùng phát, việc làm ngày càng khó khăn, cuộc sống gia đình lại rơi vào bế tắc.

Không tìm thấy lối thoát, Sơn từng nộp hồ sơ đi xuất khẩu lao động, mong đổi đời bằng con đường xa xứ. Tuy nhiên, đúng lúc ấy, thông tin tuyển sinh của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, với chính sách miễn học phí và Nghị định 116 hỗ trợ sinh viên sư phạm, đã làm bừng sáng hy vọng trong Sơn. “Tôi mừng đến mức reo lên. Tôi tự nhủ đây có lẽ là cơ hội cuối cùng để được đi học”, Sơn chia sẻ.

Nguyễn Phúc Sơn tại lễ trao bằng tốt nghiệp

Sơn nộp hồ sơ và trúng tuyển. Một cánh cửa mới mở ra giữa những ngày gieo neo nhất. Thế nhưng ngày chuẩn bị nhập học, Sơn đối diện lựa chọn khó khăn nhất: “Ai sẽ chăm cháu nếu mình đi học xa? Mẹ phải lo cho em gái nhỏ, lại hay đau ốm, không thể gánh thêm. Đứa cháu bé bỏng không thể tự xoay xở…”.

Mang cháu đi học

Trăn trở suốt nhiều đêm, Sơn đưa ra quyết định táo bạo, mang cháu theo ra nhập học. Thế là năm 2021, chàng trai 20 tuổi bồng bế đứa cháu trai 4 tuổi rời quê lên đường nhập học. Cuộc sống mới của hai cậu cháu bắt đầu trong căn phòng trọ chưa đầy 15m2.

Những ngày tháng ấy, Sơn vừa là cha, là mẹ của cháu lại vừa là sinh viên. Mỗi sáng, chàng trai trẻ dậy sớm chuẩn bị đồ ăn, chở cháu đến trường mầm non rồi tất tả chạy đến lớp học. Buổi chiều, Sơn xin cô giáo cho gửi cháu đến 18-19 giờ tối để tranh thủ đi gia sư kiếm thêm tiền trang trải. “Nhiều hôm hai cậu cháu đón nhau về trễ, ăn cơm xong mệt lả rồi ngủ thiếp đi lúc nào không hay”, Sơn nhớ lại.

Thời gian đầu, việc một sinh viên trẻ mang theo cháu nhỏ khiến nhiều người tò mò. Tuy nhiên, khi hiểu hoàn cảnh của Sơn, thầy cô và bạn bè ai cũng cảm thông, sẵn sàng giúp đỡ. Nhóm bạn thân của Sơn thường thay nhau trông cháu giúp anh những lúc bận học hoặc đi dạy thêm.

Có những hôm trường mầm non nghỉ đột xuất, Sơn dắt cháu theo lên giảng đường. Đứa trẻ ngoan ngoãn ngồi bên, vẽ tranh hoặc nghịch đồ chơi, không quấy khóc. “Thầy cô thương lắm, ai cũng tạo điều kiện cho hai cậu cháu”, Sơn xúc động.

Nguyễn Phúc Sơn cùng đứa cháu nhỏ

Với Sơn, học không chỉ để thay đổi số phận, mà còn để có thể nuôi cháu và trả nợ. Chàng trai trẻ từng vay tiền để đi xuất khẩu lao động nhưng chưa đi được. Khoản nợ ấy khiến Sơn luôn phải căng mình lo lắng.

“Có thời gian tôi đi bộ 4–5 km để đến nhà học sinh dạy thêm vì không đủ tiền mua xe đạp”, Sơn kể. Sau này, vì tốn quá nhiều thời gian, anh đành vay thêm tiền để mua chiếc xe máy cũ phục vụ công việc.

Dù áp lực chồng chất, Sơn vẫn đặt mục tiêu phải tốt nghiệp sớm để giảm chi phí học tập. Có kỳ chàng trai trẻ đăng ký tới 14–15 môn, học từ thứ hai đến Chủ nhật. Không những thế, Sơn còn làm nghiên cứu khoa học. Đề tài “Ứng dụng phần mềm Write&Improve để nâng cao kỹ năng viết tiếng Anh cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn” do Sơn thực hiện một mình đạt giải Nhất cấp khoa, giải Nhất cấp trường và giải Khuyến khích cấp Bộ.

Sơn kể: “Nhiều lúc tôi muốn bỏ cuộc, vì quá mệt. Nhưng nghĩ đến khoản thưởng 5 triệu đồng nếu đề tài nghiệm thu, tôi lại cố. Với hai cậu cháu, số tiền ấy rất lớn”.

Một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất của Sơn là lần đầu nhận học bổng. Khi đạt 4.0 kỳ đầu năm nhất, Sơn được thông báo có học bổng. Chàng trai trẻ nghĩ chỉ khoảng vài trăm nghìn. Tuy nhiên, vài tháng sau, Sơn nhận được 7,5 triệu đồng. “Tôi vui đến mức không tin vào mắt mình”, Sơn cười.

Thủ khoa xuất sắc và quyết định trở về gieo chữ

Nguyễn Phúc Sơn (ngoài cùng bên phải) chụp ảnh kỷ yếu cùng các bạn

Với anh, học bổng không chỉ là phần thưởng tinh thần, mà là “nguồn sống”. Vì vậy, Sơn đặt mục tiêu phải đạt học bổng trong tất cả các kỳ. Chàng trai trẻ đã làm được: 6/6 kỳ đạt học bổng xuất sắc, tốt nghiệp chỉ sau 3 năm, sớm hơn quy định một năm.

Tháng 11/2024, Nguyễn Phúc Sơn tốt nghiệp thủ khoa xuất sắc Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 với điểm trung bình 3.81/4.0 và điểm rèn luyện 93/100. Không chỉ học tập xuất sắc, Sơn còn là tác giả của hai bài báo khoa học được Hội đồng Giáo sư Nhà nước tính điểm, chủ nhiệm hai đề tài nghiên cứu, đồng tác giả báo cáo tại Hội thảo quốc tế VietTESOL 2024 và đạt giải Nhì toàn quốc cuộc thi “Thầy cô trong mắt em”.

Hiện Sơn đang là giáo viên tiếng Anh tại Trường THCS An Hòa (thị xã Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh). Quyết định này khiến nhiều người bất ngờ, nhưng với Sơn, đó là lựa chọn đến từ trái tim.

“Tôi đã từng là đứa trẻ nghèo, khao khát được học tiếng Anh mà không có điều kiện. Tôi muốn về quê dạy học, để học sinh vùng nông thôn có thêm cơ hội tiếp cận ngoại ngữ, để các em tin rằng mình cũng có thể bước ra thế giới”, Sơn chia sẻ.

Công việc hàng ngày của Sơn gắn với những đứa trẻ vùng biên khiến chàng trai trẻ gặp nhiều khó khăn nhưng cũng niềm vui. Ở đây chàng trai trẻ cũng nhận được nhiều sự hỗ trợ, giúp đỡ của lãnh đạo và đồng nghiệp nhà trường để dần ổn định cuộc sống.

Sơn muốn dùng chính câu chuyện vượt khó của mình để truyền cảm hứng cho học trò, những đứa trẻ đang lớn lên giữa bao thiếu thốn như chàng trai trẻ năm nào. Ở vùng đất nghèo Tây Ninh, một người thầy trẻ vẫn miệt mài đứng lớp mỗi ngày, gieo từng mầm xanh của tri thức bằng tất cả yêu thương và những trải nghiệm được hun đúc từ chính cuộc đời mình.

(Còn nữa)

Nguyễn Dũng