Sẽ cấm bán gà, vịt sống ở chợ thực phẩm

Khó thay đổi thói quen của người dân

Theo quy định trong dự thảo mới của Bộ Công Thương về chợ kinh doanh thực phẩm có yêu cầu, không bày bán gia súc, gia cầm sống chưa giết mổ tại chợ; không giết mổ gia súc, gia cầm tại chợ. Trước những thông tin như vậy, nhiều người dân tỏ ra hoang mang, lo lắng vì việc lựa chọn gia cầm còn sống rồi mới giết mổ đã trở thành thói quen của nhiều người.

Chị Nguyễn Ngọc Hoa (ở Long Biên, Hà Nội) chia sẻ: “Lâu nay tôi vẫn có thói quen ra chợ lựa chọn gà vẫn còn sống, mua xong mới nhờ người bán làm thịt. Nhìn con gà sống khỏe mạnh, nhanh nhẹn tôi có cảm giác yên tâm hơn. Nhiều lần tôi cũng thử mua gà đông lạnh trong siêu thị, thậm chí được hút chân không đàng hoàng nhưng chất lượng thịt không thể bằng gà mình mua sống ở ngoài chợ được”.

Ý kiến của chị Hoa cũng là ý kiến của khá nhiều người tiêu dùng, hầu hết mọi người dân đều băn khoăn, lo lắng trước những quy định đề ra trong dự thảo. Nói về vấn đề không bày bán gia súc, gia cầm sống chưa giết mổ tại chợ; không giết mổ gia súc, gia cầm tại chợ. Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội đánh giá đây là ý tưởng hay, nhằm đưa chợ truyền thống đi vào khuôn khổ, đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn, đảm bảo vệ sinh thực phẩm hơn.

Tuy nhiên, hiện nay, 80 - 90% người tiêu dùng có thói quen dùng hàng tươi sống, tay sờ thịt còn nóng ấm, mềm mới mua. “Nhiều sản phẩm gà vịt đông lạnh, hút chân không đưa vào siêu thị tiêu thụ nhưng vẫn không được ưa chuộng bằng gà vịt tươi sống, đến tay người tiêu dùng chỉ vài tiếng sau khi giết mổ”, ông nói.

Bên cạnh đó, theo ông Phú, lò mổ công nghiệp hiện gánh nhiều chi phí, như phí sát sinh, phí giết mổ, phí khấu hao, thuế VAT... nên chi phí giết mổ cao hơn đến 20% so với giết mổ ngoài chợ, khiến gà vịt từ lò mổ đắt đỏ hơn gà vịt từ chợ. Vì chi phí cao hơn, nên nhiều lò mổ công nghiệp tại Hà Nội chỉ đạt công suất 10%.

“Một quả trứng gánh 14 loại phí, một con heo gánh 52 loại phí, lại thêm chi phí giết mổ cao thì ai mặn mà? Hơn nữa, việc cấm bán gia cầm sống, cấm giết mổ gia cầm tại chợ có thể thổi bùng giá cả, cũng như khó kiểm soát hoàn toàn được chất lượng thực phẩm”, ông phân tích.

Nhiều chuyên gia cho rằng, xu hướng cấm bày bán gia súc, gia cầm sống chưa giết mổ tại chợ; không giết mổ gia súc, gia cầm tại chợ là đúng nhưng ở VN hiện nay chưa phù hợp để thực hiện nên cũng khó khả thi. Chúng ta cần phải có sự chuẩn bị, chẳng hạn phát triển hệ thống kinh doanh hiện đại, sẵn sàng có đủ các sản phẩm đáp ứng nhu cầu người dân. Đồng thời bản thân người tiêu dùng và thị trường sẽ dần dần thay đổi thói quen, nên tiêu thụ gà vịt sống cũng sẽ hạn chế hơn nhiều. Từ đó, hoạt động buôn bán gà vịt sống như hiện nay cũng sẽ thu hẹp và khi đó có thể tiến đến việc cấm hoàn toàn.

Hàng loạt các quy định khác

Dự thảo cũng quy định rõ chợ kinh doanh thực phẩm là chợ mang tính truyền thống, được tổ chức tại một địa điểm theo quy hoạch, trong đó số cơ sở kinh doanh thực phẩm chiếm từ 50% tổng số cơ sở kinh doanh cố định tại chợ trở lên. Tiêu chuẩn đưa ra các yêu cầu kỹ thuật, tiêu chí đánh giá về chợ kinh doanh thực phẩm để bảo đảm chất lượng, an toàn thực phẩm tại chợ.

Yêu cầu về kết cấu của chợ, dự thảo quy định: Chợ kinh doanh thực phẩm phải được xây dựng kiên cố hoặc bán kiên cố, bảo đảm thời gian sử dụng tối thiểu là 5 năm. Ngoài ra, chợ không bị ngập nước, đọng nước; không bị ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm từ các khu vực ô nhiễm bụi, hóa chất độc hại, các nguồn gây ô nhiễm khác.

Đối với các cơ sở kinh doanh thực phẩm tại chợ, dự thảo của Bộ Công Thương yêu cầu có biển hiệu ghi rõ tên mặt hàng kinh doanh; họ và tên, địa chỉ, điện thoại liên hệ của cơ sở kinh doanh thực phẩm. Cơ sở kinh doanh thực phẩm tại chợ phải “được cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm trong chế biến, kinh doanh hoặc có cam kết với cơ quan quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm (theo quy định)”.

Đối với các cơ sở kinh doanh sản phẩm động vật, dự thảo yêu cầu các loại sản phẩm động vật bày bán được đóng dấu/tem kiểm soát giết mổ và/hoặc có chứng nhận kiểm dịch của cơ quan thú y. Ngoài ra, bày bán sản phẩm động vật phải cao cách mặt đất ít nhất 70cm, mặt bàn được làm bằng vật liệu bền, không thấm nước, không thôi nhiễm, không bị ăn mòn, có bề mặt nhẵn, dễ làm vệ sinh và khử trùng; có thiết bị chống các loại côn trùng, động vật gây hại.

Dự thảo của Bộ Công Thương cũng nêu rõ không sử dụng các chất độc hại để bảo quản sản phẩm; làm sạch và khử trùng trang thiết bị, dụng cụ bày bán, pha lọc và chứa đựng sản phẩm động vật trước và sau khi bán bằng nước sạch.

Đối với cơ sở kinh doanh rau, củ, quả, thì có cam kết với cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chợ không phun, ngâm, tẩm các loại hóa chất cấm (không có trong danh mục được phép sử dụng theo quy định) để bảo quản rau, củ, quả… Ngoài ra, dự thảo cũng có các yêu cầu về phòng cháy chữa cháy, hệ thống chiếu sáng, vệ sinh môi trường.

Tuy nhiên, theo bà bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Bộ Công Thương cho hay, tiêu chuẩn này chỉ có tính chất khuyến khích áp dụng. “Cần phân biệt rõ quy chuẩn và tiêu chuẩn. Tiêu chuẩn là để khuyến khích các tổ chức cá nhân áp dụng. Quy chuẩn quốc gia là ban hành, áp dụng ngay, không thì sẽ phải đóng cửa”, đại diện Bộ Công Thương giải thích.

Như vậy, tiêu chuẩn về kinh doanh thực phẩm trong chợ truyền thống chỉ mang tính khuyến khích, nhằm đảm bảo kinh doanh sạch sẽ, an toàn hơn. Với người tiêu dùng, không cấm đoán việc bán thịt, gà sống và không cấm giết mổ gia súc, gia cầm tại chợ.