Từng bước chuyển giao khoa học công nghệ, tri thức cho người nông dân

Chủ trì Hội nghị có ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Ông Nguyễn Hoàng Giang Thứ trưởng Bộ Khoa học & Công nghệ.

Thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp hiện đại, bền vững

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để thúc đẩy thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Khoa học và công nghệ. Chương trình được triển khai liên tục, có tính kế thừa từ năm 2011 đến năm 2021, qua 2 giai đoạn.

Chương trình Khoa học và công nghệ giai đoạn 2 (2016-2021), cả nước xây dựng, tuyển chọn 84 nhiệm vụ khoa học và công nghệ phục vụ Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới ở 5 nhóm nội dung lớn với tổng kinh phí thực hiện là gần 586 tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan phát biểu tại hội nghị

Đây là chương trình đặc thù, có mục tiêu, nội dung bao trùm hầu hết lĩnh vực phát triển nông thôn, thuộc nhiều chuyên ngành khoa học công nghệ, phạm vi nghiên cứu trải rộng trên địa bàn nông thôn toàn quốc, tác động đến nhiều đối tượng mà trung tâm là nông dân...

Qua đó, góp phần kết nối chặt chẽ nguồn lực giữa các ngành khoa học, giữa lý luận với thực tiễn, giữa nghiên cứu và chuyển giao, giữa nghiên cứu đón đầu và phục vụ kịp thời trước mắt nhu cầu sôi động của xây dựng Nông thôn mới, giữa nhà khoa học - doanh nghiệp - nông dân...

Trong sản xuất nông nghiệp, chương trình đã góp phần thúc đẩy tái cơ cấu ngành, tăng trưởng nông nghiệp, nhất là cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm cây trồng, vật nuôi, thay đổi sử dụng vật tư, nguyên liệu đầu vào theo hướng an toàn, tiết kiệm, chuyển đổi cơ cấu sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.

Trong xây dựng Nông thôn mới, chương trình giúp nâng cao nhận thức cho người dân và cán bộ làm công tác xây dựng Nông thôn mới các cấp về cách tiếp cận trong phát triển Nông thôn mới; Phát huy vai trò các chủ thể và yếu tố cơ bản của mô hình Nông thôn mới bền vững.

Chia sẻ về những thành tựu của Chương trình Khoa học và công nghệ phục vụ xây dựng Nông thôn mới đã đạt được trong giai đoạn 201 6- 2021, GS.TS Nguyễn Tuấn Anh, Chủ nhiệm Chương trình cho biết, thời gian qua: Chương trình đã góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nông nghiệp kết nối và hiện đại, nông nghiệp sinh thái và bền vững; Phát triển công nghiệp hỗ trợ cho nông nghiệp; Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động nông thôn…

Toàn cảnh hội nghị

Chương trình cũng đã tạo ra nhiều sản phẩm khoa học thiết thực, nhiều mô hình chuyển giao và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất nông nghiệp có tính lan tỏa cao. Với 97 quy trình sản xuất và công nghệ mới được chuyển giao, 208 mô hình trình diễn có hiệu quả cùng hàng nghìn trang thiết bị hỗ trợ của các dự án, Chương trình đã góp phần cải thiện năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sản xuất, hình thành các vùng sản xuất hàng hoá tập trung…

“Điển hình trong lĩnh vực trồng trọt, đã giúp tăng năng suất cây trồng 30 - 35% đối với rau màu, 10 - 15% đối với lúa, tăng thu nhập của người dân tham gia dự án trên 25%; Nâng cao giá trị sử dụng đất sản xuất nông nghiệp đến 133 - 500 triệu đồng/ha/năm nhờ chuyển đổi cơ cấu nuôi trồng ở các mô hình liên kết sản xuất”, GS.TS Nguyễn Tuấn Anh thông tin.

Chuyển giao tính chuyên nghiệp, sự hiểu biết, kỹ năng cho người dân

Theo Phó Viện trưởng viện quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia Bộ Xây dựng Phạm Thị Nhâm, Chương trình Khoa học và Công nghệ phục vụ triển khai xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 và 2030 là cơ hội để nhận diện, làm rõ đề xuất các giải pháp đối với các làng xã nông thôn chịu tác động đô thị hóa chuyển đổi từ vùng nông thôn sang đô thị.

Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học cần bảo vệ và duy trì các làng xã thuần nông gắn với văn hóa bản địa và thiên nhiên cần thiết, bảo đảm công bằng xã hội và cân bằng phát triển giữa vùng đô thị hóa cao và vùng nông nghiệp, nông thôn thuần túy.

Theo Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang, trong những thành tựu đã đạt được, khoa học công nghệ có những đóng góp tích cực hiệu quả đối với nông nghiệp nông dân và nông thôn. Chương trình đã bám sát 5 nội dung được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Qua đó, ngành cần tập trung vào một số vấn đề quan trọng của Nông thôn mới giai đoạn tới như: Tái cơ cấu ngành nông nghiệp; Phát triển cơ sở hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, nông nghiệp thông minh, giải quyết hiệu quả môi trường… Tiếp tục hoàn thiện đồng bộ cơ chế, chính sách đổi mới để thúc đẩy hoạt động khoa học công nghệ trong nông nghiệp, nông thôn.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan nhấn mạnh vai trò đặc biệt của khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp, xây dựng Nông thôn mới. Bộ trưởng cho rằng, từ nhu cầu thực tế, khoa học công nghệ có rất nhiều dư địa để phát triển.

Về việc thực hiện chương trình trong giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng: "Xây dựng và triển khai các đề tài nghiên cứu khoa học có thể từ "trên" đưa xuống nhưng cũng có thể xuất phát từ thực tiễn trên đồng ruộng của nông dân, địa phương. Chúng ta cần đặt ra câu hỏi và dùng khoa học công nghệ để giải quyết những câu hỏi đó".

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đặt vấn đề: Nên tập trung thực hiện những đề tài lớn hay đề tài nhỏ? Hiện nay, các bước xây dựng, xét duyệt đề tài đang mất rất nhiều thời gian. Do đó, Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương cần tham mưu Ban Chỉ đạo Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng Nông thôn mới xây dựng danh sách đề tài trước, sau đó trao đổi, bàn bạc, rút gọn và thực hiện các bước tiếp theo để rút ngắn thời gian thực hiện đề tài.

Các đề tài khoa học cũng cần được tiếp thị, quảng bá, chuyển giao đến người dân. Chỉ khi thị trường chấp nhận thì đề tài mới thành công. "Không chỉ chuyển giao khoa học công nghệ thông qua đề tài mà còn là chuyển giao tính chuyên nghiệp, sự hiểu biết, kỹ năng, chuẩn hóa cho nông dân, hợp tác xã. Mong rằng, mỗi nhà khoa học đến với nông dân chính là cơ hội giúp nông dân nâng cao tri thức, tăng năng suất lao động, tạo sức bật mới cho nông nghiệp, nông thôn", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.