Xây dựng chính sách bảo hiểm thất nghiệp phát huy hiệu quả, bám sát thực tiễn

Ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) phát biểu tại Hội thảo “Đề án Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp".

Bài liên quan

Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp

Cục Việc làm tăng cường chỉ đạo sáng tạo, linh hoạt trong mùa dịch

Bảo hiểm thất nghiệp: “Bà đỡ” của doanh nghiệp và người lao động

Bảo hiểm thất nghiệp: Phao cứu sinh cho người lao động khi gặp rủi ro về việc làm

Cần cải cách chính sách bảo hiểm thất nghiệp gắn với thị trường lao động

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Lê Văn Thanh cho biết, chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2009. Đến nay, cả nước có trên 13 triệu người tham gia BHTN, chiếm 27,4% lực lượng lao động trong độ tuổi.

Chính sách BHTN đã thực hiện tốt vai trò là điểm tựa cho người thất nghiệp với trên 5,2 triệu lượt người được hưởng BHTN; Trong đó 97% người hưởng trợ cấp thất nghiệp được tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; Số người được hỗ trợ học nghề có xu hướng tăng năm sau cao hơn năm trước, đã có trên 230 nghìn người được hỗ trợ học nghề.

Có thể nói chính sách BHTN đã sớm đi vào cuộc sống và có hiệu quả, được dư luận xã hội, doanh nghiệp, người lao động tích cực hưởng ứng, tham gia và đánh giá cao.

Bên cạnh những mặt được, kết quả thực hiện bảo hiểm thất nghiệp còn bộc lộ một số hạn chế, chính sách BHTN chưa thực sự gắn với thị trường lao động, mới tập trung nhiều cho khu vực chính thức, chưa có chính sách phù hợp cho khu vực phi chính thức; Còn nặng về giải quyết trợ cấp thất nghiệp, chưa chú ý thỏa đáng đến các giải pháp phòng ngừa theo thông lệ quốc tế; Cơ chế quản lý, cơ chế tài chính và tổ chức bộ máy còn nhiều điểm bất cập.

Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm trình bày nội dung của Đề án

Thay mặt nhóm soạn thảo đề án, ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm đã trình bày nội dung của Đề án, phân tích, đánh giá những vướng mắc, hạn chế của chính sách BHTN hiện hành về bộ máy, về nhân sự, về cơ chế tài chính… và đề xuất các nhóm giải pháp khắc phục như giao nhiệm vụ cho các Bộ, ngành nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả thực hiện BHTN, đảm bảo việc thực hiện thuận lợi, hiệu quả từ khâu thu, tiếp nhận, giải quyết đến khâu chi trả.

Về bộ máy, còn giới hạn trong phạm vi địa phương nên tính liên kết còn yếu, hoạt động của trung tâm dịch vụ việc làm còn chưa phù hợp với chức năng là định chế trung gian tài chính trên thị trường lao động; Còn nặng về khâu giải quyết trợ cấp thất nghiệp mà chưa có nhiều hoạt động chủ động, tích cực của chính sách thị trường lao động.

Về nhân sự từ 3 nguồn: Biên chế, định biên, ký hợp đồng lao động, do chưa có tiêu chuẩn về vị trí việc làm theo chức danh nghề nghiệp, được giao theo định suất lao động và nhân sự hợp đồng nên chưa được hưởng các chế độ đãi ngộ như viên chức. Từ đó dẫn đến sự tận tâm và gắn bó với công việc của họ còn là thách thức. Ngoài ra, từ năm 2011 đến nay, số định suất lao động chưa được bổ sung cũng là khó khăn đối với các địa phương có số lượng người thất nghiệp lớn.

Về cơ chế tài chính có từ 3 nguồn: Nguồn ngân sách từ chính quyền địa phương, nguồn hỗ trợ từ Quỹ BHTN, nguồn thu từ các dịch vụ tại trung tâm. Quỹ BHTN chưa hỗ trợ đầy đủ các chế độ BHTN và việc triển khai thực hiện trong khi tất cả hoạt động của trung tâm như điều tra cung cầu lao động, phân tích, dự báo thông tin thị trường lao động, khai thác vị trí việc làm trống, kết nối việc làm… đều phục vụ cho người thất nghiệp.

Ngoài ra, còn nhiều bất cập khác trong quá trình tổ chức thực hiện như: Phần mềm giải quyết hưởng BHTN; kết nối dữ liệu, chia sẻ thông tin liên ngành, cải cách thủ tục hành chính, tuyên truyền, kiểm soát trục lợi BHTN…

Dự thảo Đề án “Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị thực hiện chính sách BHTN” đặt ra các mục tiêu về độ bao phủ, các chỉ tiêu về thực hiện, mức độ hài lòng của người lao động và đưa ra 11 giải pháp cũng như giao nhiệm vụ cho các Bộ, ngành trong thời gian tới. Điều này nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả thực hiện BHTN, đảm bảo việc thực hiện thuận lợi, hiệu quả từ khâu thu, tiếp nhận, giải quyết đến khâu chi trả, khắc phục những khó khăn, vướng mắc hiện hành.

Xây dựng giải pháp mới nâng cao hiệu quả BHTN

Theo đề án, Việt Nam phấn đấu đến năm 2025 sẽ có khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHTN; Tỷ lệ giao dịch điện tử đạt 100%; 100% người thất nghiệp được tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí khi có nhu cầu, 15% người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp được hỗ trợ đào tạo, hoàn tất kết nối, chia sẻ, liên thông dữ liệu về bảo hiểm thất nghiệp giữa cơ quan lao động và cơ quan bảo hiểm xã hội.

100% nhân sự thực hiện bảo hiểm thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm được đào tạo có cấp chứng chỉ nghiệp vụ, bồi dưỡng chuyên sâu, toàn bộ chi phí thực hiện BHTN và các hoạt động hỗ trợ để người thất nghiệp quay trở lại thị trường lao động lấy từ Quỹ BHTN…

Đến năm 2030, nước ta đạt khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHTN, 100% trung tâm dịch vụ việc làm đạt tiêu chuẩn và được hiện đại hóa; Đến năm 2045 sẽ có khoảng 55% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHTN.

Được biết, “Đề án nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị thực hiện chính sách BHTN” được thực hiện theo Nghị quyết số 125/NQ-CP ngày 8/10/2018 của Chính phủ về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội. Theo đó, đề án được xây dựng, đưa ra các mục tiêu về độ bao phủ, các chỉ tiêu về thực hiện bảo hiểm thất nghiệp và mức độ hài lòng của người lao động.

Ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết: "Quỹ BHTN đã đóng vai trò quan trọng trong thời gian cách ly phòng chống dịch Covid-19 trong việc hỗ trợ người lao động nhanh chóng quay trở lại thị trường lao động. Tuy nhiên, chính sách bảo hiểm xã hội cần có cải cách và đảm bảo gắn với thị trường lao động.

Chúng ta không thể phát triển thị trường đồng bộ, hiện đại và không thể thực hiện công nghiệp hóa tái cơ cấu chuyển dịch lao động được khi chúng ta không có Quỹ BHTN mạnh và đúng là công cụ giúp Nhà nước quản trị thị trường lao động.

Sau 10 năm triển khai chính sách bảo hiểm thất nghiệp đã bộc lộ một số hạn chế, chính sách BHTN chưa thực sự gắn với thị trường lao động, mới tập trung nhiều cho khu vực chính thức, chưa có chính sách phù hợp cho khu vực phi chính thức. Hoạt động của trung tâm dịch vụ việc làm chưa phát huy tốt vai trò là định hướng, trung gian tài chính trên thị trường lao động...".

Tại Hội thảo, trên cơ sở phần trình bày của đại diện Cục Việc làm về dự thảo Đề án, các đại biểu, đại diện của các Bộ, ban, ngành đã thảo luận chỉ ra những kết quả đạt được của chính sách BHTN trong hơn 10 năm triển khai và những điểm hạn chế trong quá trình triển khai tại các địa phương, cần được khắc phục trong thời gian tới.

Kết luận tại cuộc Hội thảo, ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm cho biết: "Đề án cần bám sát Nghị quyết số 125/NQ-CP ngày 8/10/2018 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 28-NQ-TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội và ý chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại cuộc họp ngày 19/12/2019 về dự thảo Đề án “Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp”.

Phạm vi đề án tập trung vào cơ quan thực hiện trực tiếp BHTN là Trung tâm Dịch vụ việc làm, đề ra giải pháp kế hoạch cụ thể, làm rõ cơ chế tài chính chi trả BHTN, hỗ trợ người lao động khi thất nghiệp, hỗ trợ người lao động quay lại thị trường lao động, hỗ trợ doanh nghiệp duy trì việc làm cho người lao động...".