Các địa phương vận hành tối đa các trạm bơm để đảm bảo tiến độ lấy nước gieo cấy

Tỉ lệ lấy nước ở mức thấp

Đợt 2 lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Xuân 2021 khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ được thực hiện từ 0 giờ ngày 26/1 đến 24 giờ ngày 2/2/2021 (tổng cộng 8 ngày). Từ trước đó 3 ngày, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã thực hiện vận hành tối đa các nhà máy thủy điện Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang để bổ sung nước cho hạ du.

Mặc dù vậy, mực nước tại Trạm Thủy văn Hà Nội trong 3 ngày đầu tiên của đợt lấy nước chưa dâng đạt mực nước yêu cầu là 2m. Những ngày sau, mực nước được cải thiện, một số thời điểm đạt trên 2,0m.

Tổng hợp toàn đợt, mực nước bình quân đạt 1,82m, cao nhất đạt 2,21m (ngày 31/1). Thời gian duy trì mực nước tại Trạm Thủy văn Hà Nội từ 2m trở lên là 42 giờ, đạt 21,9% tổng số giờ lấy nước trong đợt 2. Tổng lượng xả của các hồ chứa thủy điện trong đợt 2 là 2,74 tỷ m³ nước.

Diện tích có nước ở khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ là 430.401 ha, đạt 82,4% diện tích gieo cấy theo kế hoạch

Theo thống kê của Tổng cục Thủy lợi, tổng diện tích có nước tính đến kết thúc đợt 2 là 430.401ha, đạt 82,4% kế hoạch, tăng 61,3% so với thời điểm kết thúc đợt 1. Trong đó các tỉnh: Hà Nam, Nam Định và Thái Bình đã cơ bản hoàn thành kế hoạch.

Tỷ lệ lấy nước cụ thể của các địa phương là: Hà Nam 97,8%; Thái Bình 97,6%; Nam Định 92,4%; Ninh Bình 91%; Phú Thọ 88,3%; Hải Phòng 81,7%; Hải Dương 76,8%; Hưng Yên 76,7%; Vĩnh Phúc 70,5 %; Bắc Ninh 64,1%. Riêng Hà Nội, tỷ lệ lấy nước đạt 64,6%.

So với một số năm gần đây, diện tích có nước trung bình thấp hơn 14% năm 2020, tương đương năm 2019 và cao hơn 8-12% so với các năm 2017 và 2018.

Đảm bảo hiệu suất lấy nước của các công trình thủy lợi và tiết kiệm nguồn nước

Để đảm bảo cung ứng đủ nước cho các địa phương gieo cấy, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã thực hiện vận hành tối đa các nhà máy thủy điện Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang để bổ sung nước cho hạ du. Tuy nhiên, mực nước tại Trạm Thủy văn Hà Nội trong 3 ngày đầu tiên của đợt 2 lấy nước chưa dâng đạt mực nước yêu cầu là 2 m. Những ngày sau, mực nước được cải thiện, một số thời điểm đạt trên 2m.

Tổng hợp toàn đợt 2, mực nước bình quân đạt 1,82m, cao nhất đạt 2,21 m (ngày 31/1). Thời gian duy trì mực nước tại Trạm Thủy văn Hà Nội từ 2m trở lên là 42 giờ, đạt 21,9%. Tổng lượng xả của các hồ chứa thủy điện trong đợt 2 là 2,74 tỷ m3 nước. Tổng cộng lượng xả đợt 1 và đợt 2 là 4,17 tỷ m3.

Đối với các công trình vùng ảnh hưởng triều như các cống Tân Đệ (Thái Bình); Hạ Miêu, Múc 2, Ngô Đồng, Cồn Năm (Nam Định)… dòng chảy đảm bảo đẩy mặn và lấy nước hiệu quả.

Các công trình đã được đầu tư xây mới, nâng cấp như các trạm bơm Đại Định mới, Bạch Hạc mới (Vĩnh Phúc), Đan Hoài (Hà Nội); các trạm bơm dã chiến Phù Sa, Thanh Điềm, Ấp Bắc (Hà Nội) đủ điều kiện hoạt động tốt.

Tuy nhiên, các công trình thủy lợi vùng không ảnh hưởng triều chưa được đầu tư, sửa chữa nâng cấp hạ thấp cao trình lấy nước, như: Trạm bơm Đại Định cũ, Bạch Hạc cũ (Vĩnh Phúc); trạm bơm Phù Sa, Ấp Bắc (Thành phố Hà Nội); các cống Cẩm Đình, Liên Mạc (Hà Nội), Long Tửu (Bắc Ninh) không đủ điều kiện vận hành lấy nước. Tình trạng này đã thường xuyên diễn ra từ vài năm gần đây.

Công nhân tiến hành kiểm tra các tổ máy bơm phục vụ lấy nước gieo cấy

Theo Tổng cục Thủy lợi, trong thời gian giữa đợt 2 và đợt 3, các địa phương tiếp tục tổ chức tăng cường vận hành công trình thủy lợi để đưa nước lên ruộng từ nguồn nước đã tích trữ trong hệ thống kênh mương, nguồn nước sẵn có trong nội địa và nguồn nước sông nếu đủ điều kiện vận hành (trạm bơm dã chiến).

Dự kiến đến trước đợt 3 lấy nước diện tích có nước sẽ tăng khoảng 10 - 15% (đạt mức trung bình toàn khu vực từ 90 - 95%), cơ bản các địa phương sẽ hoàn thành kế hoạch, trừ một số khu vực tại Phúc Thọ, Thạch Thất (Hà Nội), khu vực Bắc Đuống (Bắc Ninh).

Theo ông Lương Văn Anh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi, do nhu cầu lấy nước đợt 3 không lớn nên nguồn nước này chỉ đảm bảo cho các công trình đã sửa chữa hạ thấp cao trình mực nước bể hút, các trạm bơm dã chiến vận hành và hỗ trợ đẩy mặn tạo điều kiện cho các cống lấy nước vùng triều vận hành.

Đây là đợt lấy nước chủ yếu cung cấp cho một số diện tích chưa đủ nước tại Bắc Ninh và thành phố Hà Nội, các khu vực có tập quán lấy nước muộn (Kinh Môn, Hải Dương); Đồng thời tích trữ nước vào hệ thống công trình thủy lợi để dành tưới dưỡng.

Để đảm bảo nguồn nước phục vụ gieo cấy và tiết kiệm lượng nước xả, Tổng cục Thủy lợi đề nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ tiếp tục vận hành công trình để tăng cường lấy nước trong thời gian sau đợt 2, trước đợt 3 nếu điều kiện nguồn nước cho phép để cấp đủ nước cho các phần diện tích chưa đủ nước, đồng thời tích trữ vào hệ thống kênh mương, ao, hồ, vùng trũng.

Các đơn vị rà soát vùng khó khăn về nguồn nước để thực hiện điều tiết hỗ trợ nguồn nước từ công trình khác hoặc lắp đặt bổ sung trạm bơm dã chiến, bảo đảm chủ động vận hành, tận dụng tối đa nguồn nước để đẩy nhanh tiến độ lấy nước kịp tiến độ chung của toàn khu vực. Đặc biệt lưu ý các khu vực khó khăn về nguồn nước thuộc khu tưới của trạm bơm Phù Sa, cống Liên Mạc (Hà Nội); cống Long Tửu (Bắc Ninh).

Các địa phương vận động, hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp gia cố bờ vùng, bờ thửa để giữ nước trên ruộng bảo đảm chống thất thoát nước cho các diện tích đã được cấp đủ nước. Đồng thời, vận động, hướng dẫn người dân sớm thu hoạch dứt điểm diện tích cây vụ Đông canh tác trên đất lúa để hoàn trả mặt bằng gieo cấy.

Tổng cục Thủy lợi cũng đề nghị Tập đoàn Điện lực Việt Nam có phương án xả nước để bảo đảm mực nước yêu cầu của đợt 3, đảm bảo hiệu suất lấy nước của các công trình thủy lợi và tiết kiệm nguồn nước.

Theo kế hoạch, đợt 3 lấy nước sẽ thực hiện từ ngày 22 - 27/2/2021 (6 ngày), mực nước tại Trạm Thủy văn Sơn Tây được duy trì từ 2,5m trở lên.