Đưa sáng tạo, văn hóa trở thành chất liệu, động lực phát triển

Từ Thành phố hòa bình đến Thành phố sáng tạo

Tháng 10/2019, tròn 20 năm kể từ khi được vinh danh là Thành phố vì hòa bình, Hà Nội vinh dự là một trong 246 thành phố chính thức gia nhập Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO về lĩnh vực thiết kế.

Trở thành thành viên Mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO, Hà Nội đứng trước cơ hội lớn trong việc định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh trong tất cả các lĩnh vực sáng tạo văn hóa; Thúc đẩy cạnh tranh trong thu hút đầu tư; Kích thích tái tạo đô thị; Phát triển các chương trình giáo dục và sự kiện văn hóa gắn với tầm nhìn phát triển bền vững.

Phát biểu tại Tọa đàm cấp cao “Tham vấn về sáng kiến: Hà Nội-Thành phố sáng tạo” hồi tháng 10/2020, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ khẳng định, Hà Nội mang trong mình nhiều tiềm lực to lớn cần được thúc đẩy hơn nữa cho phát triển bền vững, trong đó sự kiện được UNESCO vinh danh là Thành phố vì hòa bình, ghi danh vào Mạng lưới các thành phố sáng tạo là sự ghi nhận và nguồn động lực cho những nỗ lực của Thủ đô Hà Nội.

Hà Nội đang từng bước hiện thực hóa tầm nhìn "Thành phố sáng tạo"

Trong 20 năm qua, để cải thiện đời sống Nhân dân, phát triển kinh tế- xã hội, giải quyết các vấn đề đô thị hóa, môi trường sinh thái,… thành phố đã thúc đẩy và hoàn thành nhiều mục tiêu, chương trình lớn. Đến nay, mặc dù chỉ chiếm 1% về diện tích, 8,5% về dân số nhưng Hà Nội đóng góp trên 16% GDP, 18,5% thu ngân sách, 20% thu nội địa và 8,6% tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của cả nước, ngày càng xứng đáng vai trò là Thủ đô của đất nước, trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế, một động lực phát triển của Vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước…

Đáng kể, hình ảnh Hà Nội trong mắt bạn bè quốc tế ngày càng được nâng cao. Hà Nội đã được Hoa Kỳ và Triều Tiên chọn là nơi tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 2 giữa hai bên. Gần đây nhất, ngày 20/10/2020, trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên sau khi nhậm chức, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide đi dạo một vòng quanh Hồ Gươm vào sáng sớm.

Cùng với đó, hình ảnh Thủ tướng Australia John Howard thong thả chạy bộ buổi sáng ở hồ Hoàn Kiếm; Tổng thống Pháp Francois Hollande thong thả tản bộ trong khu phố cổ; Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama ngồi ăn bún chả cùng người dân… càng thể hiện rõ tinh thần hòa bình, thân thiện có sẵn trong mảnh đất này. Tất cả khẳng định, sức hấp dẫn từ sự phát triển ổn định, niềm tin vào Hà Nội - Thành phố vì Hòa bình.

Thực hiện cam kết với UNESCO sau khi Hà Nội chính thức trở thành Thành phố sáng tạo lĩnh vực thiết kế, Bí thư Thành ủy Vương Đình Huệ cho biết, Hà Nội sẽ cụ thể hóa bằng các chương trình và kế hoạch hành động dài hạn về tầm nhìn và kết nối các chính sách của thành phố, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhằm nâng tầm cho lĩnh vực sáng tạo thiết kế, cũng như nâng cao nhận thức, gắn kết cộng đồng để từng bước hiện thực hóa các sáng kiến và xây dựng hình ảnh Hà Nội - Thủ đô sáng tạo.

Để phát huy, khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh trong lĩnh vực thiết kế sáng tạo, Hà Nội đã và đang đẩy mạnh, triển khai xây dựng nhiều công trình, dự án góp phần hình thành cơ sở hạ tầng hiện đại, phát triển các không gian sáng tạo. Hiện, Hà Nội đang dẫn đầu cả nước về số lượng không gian sáng tạo, tiêu biểu như: Không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm, phố đi bộ Trịnh Công Sơn; không gian bích họa Phùng Hưng, hợp tác xã Vụn Art, Dự án Tinh hoa làng nghề Việt Nam, không gian kiến trúc văn hóa Bảo tàng Hà Nội...

Bên cạnh đó, Hà Nội đang tích cực đẩy mạnh xây dựng trung tâm sáng tạo, thành phố thông minh, quỹ văn hóa… nhằm khai thác, chuyển hóa các nguồn lực văn hóa thành sức mạnh, động lực phát triển Thủ đô.

Hiện thực hóa thương hiệu "Thành phố sáng tạo" của Hà Nội

Trong đơn đệ trình UNESCO ghi danh Hà Nội trở thành thành viên của Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO, UBND TP Hà Nội nhấn mạnh khát vọng vị thế thành phố sáng tạo về thiết kế; Đồng thời khẳng định, di sản văn hóa trù phú của Hà Nội là mảnh đất màu mỡ để phục hưng văn hóa trong thời đại mới.

Hà Nội được công nhận là Thành phố sáng tạo ở lĩnh vực thiết kế

Đó là phải phát huy tài nguyên trí tuệ con người. Trong tài nguyên con người, thì tài nguyên trí tuệ cực kỳ đặc biệt, vì mọi tài nguyên được khai thác đều dần cạn kiệt, riêng tài nguyên trí tuệ nếu biết khai thác thì càng dồi dào. Hà Nội là nơi hội tụ tinh hoa, có nguồn tài nguyên trí tuệ con người dồi dào nhất cả nước, nên phải làm được điều này.

Bên cạnh đó là khuyến nghị Hà Nội phải lấy văn hóa làm trọng, coi văn hóa là điểm xuất phát, là trung tâm, là động lực.

Theo PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, khi UNESCO tôn vinh Hà Nội là Thành phố sáng tạo là khuyến nghị Hà Nội vươn tới thực hiện 2 mục tiêu.

Theo Theo PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ, làm bất kỳ điều gì Hà Nội cũng phải nghĩ tới văn hóa, tính tới yếu tố văn hóa. Ví dụ xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế thì phải đặt câu hỏi văn hóa ở đâu, ứng xử với tự nhiên ra sao… Với Hà Nội, xây dựng một con đường, một cây cầu, một tòa nhà, một khu đô thị đều phải tính đến yếu tố văn hóa trong đó. Bởi văn hóa không chỉ khiến người ta nhớ, ấn tượng mà còn là nguồn thu, là nguồn lực phát triển.

“Chính vì tầm quan trọng của văn hóa đối với Hà Nội như thế, nên khi Bộ Chính trị làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy trước thềm Đại hội XVII Đảng bộ thành phố, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã chỉ đạo là phải nhận thức sâu sắc hơn, đúng tầm hơn trách nhiệm của Đảng bộ thành phố với toàn Đảng, trách nhiệm của Thủ đô với cả nước và đặc biệt, kinh tế Hà Nội có thể chỉ ở trong tốp đầu nhưng văn hóa dứt khoát phải đứng đầu cả nước” - PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ nhấn mạnh.

Còn theo TS. Nguyễn Ngọc Kỳ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội, để phát triển thương hiệu “Thành phố sáng tạo” góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững Thủ đô, thời gian tới, Hà Nội cần tập trung thực hiện tốt những nhiệm vụ, giải pháp cơ bản. Trong đó cần chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành, doanh nghiệp và người dân Thủ đô về phát triển thương hiệu “Thành phố sáng tạo”; Nhận thức rõ vai trò, ý nghĩa của sáng tạo, phát triển không gian sáng tạo, ngành công nghiệp văn hóa đối với sự phát triển Thủ đô trên nền tảng chuyển hóa các “nguồn lực văn hóa” thành “sức mạnh” góp phần phát triển bền vững Thủ đô. Từ đó lồng ghép sáng tạo trong tất cả các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, các chương trình hành động cụ thể của các cấp, các ngành.

Bên cạnh đó, bản thân mỗi người Hà Nội cũng cần phát huy hơn nữa tính sáng tạo của mình trong mọi lĩnh vực, để sự sáng tạo trở thành chất liệu, động lực phát triển Thủ đô trong những năm tới…