Nâng cao giá trị làng nghề làm sáo diều Bá Dương Nội

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Đào Thị Hồng, đây là hoạt động nhằm thể hiện sự tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay đối với di sản văn hoá của cha ông để lại; khẳng định giá trị tiêu biểu của di sản văn hóa phi vật thể quốc gia "Hội Diều làng Bá Dương Nội".

Đồng thời tôn vinh, giới thiệu và quảng bá những giá trị di sản văn hoá độc đáo "Hội diều làng Bá Dương Nội" và di tích miếu Diều trên địa bàn huyện với du khách trong và ngoài Thành phố.

Làng Bá Dương Nội, còn có tên là Bá Giang, xưa có tên nôm là Kẻ Bá. Đầu thế kỷ thứ XIX làng Bá Giang thuộc tổng Thượng Trì, huyện Từ Liêm, thị trấn Sơn Tây, nay thuộc xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng. Đây vốn là vùng đất cổ bên dòng sông Nhị Hà (sông Hồng), có bãi phù sa và nhiều gò, đống và cây cối rậm rạp.

Ngày 12/4, tại di tích miếu Diều, xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng sẽ tổ chức Lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia "Hội diều làng Bá Dương Nội"

Lễ hội thả diều ở làng Bá Dương Nội có bề dày lịch sử hàng nghìn năm. Từ xa xưa, người dân làng Bá Dương Nội đều thành thạo trong việc chế tác ra những chiếc diều sáo với đủ kích cỡ. Điểm độc đáo, nổi bật duy nhất ở Hội diều làng Bá Dương Nội là lễ hội thi thả diều gắn với di tích miếu Diều, thờ Thần linh Châu Thổ, được thực hiện đầy đủ theo nghi thức tế lễ truyền thống.

Lễ hội thả diều gồm các nghi lễ chính như: Lễ phong môn giải y, dịch phục; lễ dịch phục; lễ tuyên sắc; tế Chính tịch; lễ trình diều; lễ cầu phong (cầu gió) và tiến hành thả diều. Con diều nào đạt giải Nhất sẽ được mang vào miếu tế Thần Linh Châu Thổ…

Chủ tịch UBND xã Hồng Hà Nguyễn Mạnh Hà cho biết: Hiện tại làng Bá Dương Nội có 134 hộ gia đình làm diều sáo truyền thống. Làng có 3 nghệ nhân được phong tặng Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể (loại hình Tri thức dân gian) gồm: Nghệ nhân Nhân dân là ông Nguyễn Hữu Kiêm và 2 Nghệ nhân Ưu tú là ông Phạm Văn Mai và ông Nguyễn Gia Độ.

Việc truyền dạy cách làm và chơi diều không chỉ trong làng mà còn lan tỏa đến nhiều nhóm đối tượng khác. Vào các dịp Tết Trung thu hoặc Quốc tế thiếu nhi mùng 1/6, hay trong các hoạt động ngoại khóa của các trường học và các sự kiện khác của thành phố Hà Nội cũng như nhiều tỉnh, thành phố khác các nghệ nhân trong làng đã tham gia giới thiệu, hướng dẫn các cháu thiếu nhi, các bạn trẻ về trò chơi dân gian này.

Trong những năm tới, địa phương tiếp tục quảng bá, đẩy mạnh phát triển nghề diều sáo gắn với phát triển du lịch, các dịch vụ mới, hấp dẫn phục vụ lễ hội, mang tính biểu tượng văn hóa di sản, hướng đến mục tiêu Hội Diều làng Bá Dương Nội và nghề làm Diều sáo trở thành một điểm tham quan, du lịch góp phần bảo tồn giá trị văn hóa phi vật thể, nghề làm Diều sáo làng Bá Dương Nội xã Hồng Hà ngày càng phát triển.

Hội thi thả diều làng Bá Dương Nội diễn ra trong ba ngày, (từ ngày 14 – 16/3 âm lịch), trong đó chính hội là ngày 15/3 âm lịch

Hội thi thả diều làng Bá Dương Nội diễn ra trong ba ngày, (từ ngày 14 – 16/3 âm lịch), trong đó chính hội là ngày 15/3 âm lịch, thời điểm bắt đầu một mùa vụ gieo trồng mới của người nông dân thời xưa.

Lễ hội thi thả diều diễn ra tại Miếu Diều, là nơi thờ Thần linh Châu Thổ, nằm giữa không gian sản xuất canh tác của cư dân nông nghiệp nơi đây. Lễ hội thi thả diều làng Bá Dương Nội mang ý thức cầu phong (gió), với khát vọng cầu mưa thuận gió hoà để sản xuất canh tác mong có một mùa màng tốt tươi cuộc sống no đủ.

Lễ hội phản ánh nét văn hóa tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp ven sông Hồng - con sông lớn nhất vùng Đồng bằng Bắc Bộ, có sức ảnh hưởng đến toàn bộ đời sống sinh hoạt của cư dân vùng hạ du, góp phần hình thành nên dòng chảy văn hóa, văn minh sông Hồng.

Người làng Bá Dương Nội đã mang diều sáo truyền thống tham gia nhiều lễ hội lớn trong nước cũng như quốc tế như: Festival diều Quốc tế tại Thừa Thiên Huế, Vũng Tàu; đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội; Festival diều Quốc tế tổ chức tại các nước Thái Lan (2010; 2014), Trung Quốc (2012); Cộng hoà Pháp (2012), Malaysia (2014)… được bạn bè quốc tế đánh giá cao về sự độc đáo và đậm bản sắc dân tộc của cánh diều Việt Nam.

Với những giá trị đặc sắc, hội diều làng Bá Dương Nội, xã Hồng Hà, huyện Đan Phượng vinh dự được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia tại Quyết định số 372/QĐ-BVHTTDL ngày 21/02/2024 và UBND thành phố Hà Nội công nhận danh hiệu "Nghề truyền thống Hà Nội" nghề làm Diều sáo làng Bá, Dương Nội tại Quyết định số 2982/ QĐ-UBND ngày 7/6/2024 đó là sự ghi nhận của các cấp, ngành với chính quyền địa phương và Nhân dân đã luôn gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của Hội Diều làng Bá Dương Nội, Nghề làm Diều sáo làng Bá Dương Nội.