Những người phụ nữ “tinh hoa” của Thủ đô

Vượt qua định kiến giới để khởi nghiệp thành công

Là 1 trong số 10 phụ nữ Thủ đô tiêu biểu năm 2024, chị Phạm Thị Thanh Huyền (xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì) là gương phụ nữ đại diện cho nữ nông dân dám nghĩ, dám làm, dám sáng tạo khởi nghiệp, xây dựng Nông thôn mới, đô thị văn minh.

Chị Phạm Thị Thanh Huyền (áo dài xanh), Hội viên nông dân xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì, Hà Nội

Từ 20 năm trước, chị đã bắt đầu gây dựng cơ nghiệp bằng việc đầu tư máy móc thu gom và chế biến sữa. Đến năm 2019, chị tiếp tục đầu tư máy móc với số tiền lên đến 4 tỷ đồng. Đến nay, cơ sở của chị đã giúp cho hàng chục lao động ở địa bàn miền núi có nhiều khó khăn như xã Tản Linh, huyện Ba Vì có việc làm và thu nhập ổn định.

Chia sẻ về quyết định từng được cho là táo bạo này, chị Phạm Thị Thanh Huyền cho biết, chị vốn là một công nhân của Trung tâm nghiên cứu bò và đồng cỏ Ba Vì. Nhìn thấy những lợi thế sẵn có của địa phương, với một khát khao thay đổi cuộc sống, năm 2002, chị quyết định xin nghỉ ở nhà chăn nuôi bò sữa. Ban đầu chị bán cho trạm thu gom. Năm 2004, chị mạnh dạn quyết định đăng ký hộ kinh doanh sản xuất sữa và mở cửa hàng bán cho khách du lịch ở khu vực Ba Vì.

“Thời gian đầu, mọi công đoạn đều làm thủ công nên năng suất lao động chưa cao, sản lượng chưa được như mong muốn. Sau khi suy nghĩ kỹ, tôi quyết định bán đất do ông bà để lại để đầu tư vào máy móc chế biến sữa. Tôi biết đó là một quyết định rất rủi ro nhưng nếu mình không “dám” thì có thể sẽ bỏ lỡ một cơ hội rất lớn để đổi đời”, chị Huyền chia sẻ.

Cùng với đó, hành trình khởi nghiệp của chị còn gặp rất nhiều rào cản như thiếu vốn, không có kinh nghiệm quản lý. Không nản lòng, chị kiên trì học hỏi, tìm tòi kiến thức cải thiện quy trình sản xuất sữa đạt tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tình hình kinh doanh đang có tiến triển tích cực thì đến năm 2008 liên tiếp các sự việc không may xảy ra ảnh hưởng lớn tới ngành sữa và xưởng sản xuất của gia đình chị. Năm đó, thông tin sữa nhiễm melamine đã làm mất đi niềm tin của người tiêu dùng đối với chất lượng và độ an toàn của tất cả các sản phẩm sữa. Cùng thời điểm đó, trận lụt lịch sử mà Hà Nội và các tỉnh phía Bắc đã phải hứng chịu cũng ảnh hưởng không nhỏ tới ngành du lịch địa phương.

“Lúc đó, sữa chúng tôi thu mua của nông hộ phải cô đặc và để vào kho lạnh, thậm chí là đổ bỏ. Sóng gió rồi cũng qua, hộ kinh doanh của tôi đã sớm phục hồi và đi vào quỹ đạo ổn định. Đến tháng 10/2019, thực hiện theo chủ trương của UBND thành phố Hà Nội về khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển đổi từ Cơ sở sản xuất kinh doanh thành lập doanh nghiệp và doanh nghiệp của chúng tôi mang tên Công ty cổ phần sữa Chị Vàng Ba Vì được thành lập”, chị Huyền kể.

Hiện nay, Công ty nhận thu gom sữa trực tiếp của hàng trăm hộ dân trong khu vực và tạo việc làm cho 40 lao động trên địa bàn có thu nhập ổn định, chủ yếu là lao động nữ. Công ty đã có 20 sản phẩm sữa đạt OCOP 3 - 4 sao.

Đúc kết hành trình khởi nghiệp, chị Huyền cho biết: “Để trở thành một chủ doanh nghiệp như bây giờ, thách thức lớn nhất đối với tôi là sự thiếu hụt về kiến thức, những định kiến về bất bình đẳng giới. Thế nhưng, sự hỗ trợ nhiệt tình từ gia đình cùng với sự học hỏi vươn lên, cuộc đời tôi đã thay đổi. Tôi cũng góp phần cải thiện kinh tế của các hộ chăn nuôi và công nhân của tôi trên địa bàn huyện Ba Vì, góp phần nhỏ trong công cuộc xây dựng Thủ đô. Một điều đặc biệt tôi đã mua lại được chính mảnh đất của ông cha mà mình đã phải bán đi năm đó để làm vốn sản xuất”.

Kiên trì giữ lửa nghề truyền thống đúc đồng

Gia đình bà Bùi Thị Minh, Giám đốc Công ty TNHH Đúc đồng truyền thống Ngũ Xã, Hội viên Chi hội phụ nữ số 3, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Trúc Bạch, quận Ba Đình, Hà Nội có 4 người đều được công nhận là nghệ nhân.

Bà Bùi Thị Minh, Giám đốc Công ty TNHH Đúc đồng truyền thống Ngũ Xã (ngoài cùng bên trái) chia sẻ về hành trình giữ lửa nghề truyền thống

Trải qua 400 năm trong nghề, dòng họ và gia đình bà Bùi Thị Minh đã để lại rất nhiều tác phẩm đúc đồng tinh xảo trên khắp đất nước như: Tượng Huyền Thiên Trấn Vũ - đặt tại Đền Quán Thánh; Tượng Phật A Di Đà nặng 14 tấn tọa lạc tại Chùa Thần Quang - Ngũ Xã; Tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tại hội trường Ba Đình lịch sử, Văn phòng Chủ tịch nước, Nhà sàn Bác Hồ, Đài tưởng niệm Định Hóa - Thái Nguyên; Tượng bà Võ Thị Sáu đặt tại Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam...

Chia sẻ về cách mà các thành viên gìn giữ và nối nghiệp nghề của cha ông, bà Bùi Thị Minh cho biết: “Năm nay tôi 75 tuổi, là con cháu của các cụ làm nghề truyền thống đúc đồng làng Ngũ Xã. Con cháu của nghề đúc đồng Ngũ Xã luôn cảm thấy nghề rất đáng trân trọng. Nghề đúc đồng Ngũ Xã không chỉ làm ra sản phẩm mà là tác phẩm nghệ thuật. Mặc dù nghề có rất nhiều khó khăn nhưng chúng tôi luôn quyết tâm giữ nghề và truyền cảm hứng cho các thế hệ con cháu. Các con cháu cũng rất yêu nghề. Gia đình tôi có 4 người yêu nghề và đều được công nhận là nghệ nhân”.

Những năm qua, bà Bùi Thị Minh cùng gia đình đã cố gắng vượt qua những khó khăn khi phải cạnh tranh với sản phẩm công nghiệp để tiếp tục duy trì nghề truyền thống. Hiện nay, xưởng của gia đình bà có hơn 20 nhân công. Mỗi sản phẩm mất nhiều tháng thực hiện.

Nghệ nhân Bùi Thị Minh luôn sẵn sàng dạy nghề miễn phí cho bất kì ai muốn học nghề với hy vọng nghề tinh hoa của đất Thăng Long sẽ còn mãi.

“Nay tôi tuổi cao rồi rất trăn trở làm sao giữ được nghề. Để các nghề truyền thống lưu truyền khó khăn rất nhiều, cần nhờ chính sách, cơ chế của Nhà nước, các cấp ngành, cùng chúng tôi giữ gìn phát triển nghề truyền thống của Hà Nội nói chung và nghề đúc đồng Ngũ Xã nói riêng. Trước mắt là giúp chúng tôi mở các lớp dạy nghề, giữ gìn và lưu truyền nghề đáng trân trọng của Thủ đô Hà Nội nghìn năm văn hiến”, bà Minh đau đáu.

Ghi nhận những đóng góp cho nghề đúc đồng truyền thống, bà Bùi Thị Minh được UBND thành phố Hà Nội phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hà Nội” năm 2019. Năm 2020, bà Minh được nhận giải Nhì trong Cuộc thi thiết kế mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ Hà Nội do UBND thành phố Hà Nội tổ chức. Năm 2021, bà Minh có 2 sản phẩm được UBND thành phố Hà Nội đánh giá, phân hạng và quyết định công nhận sản phẩm OCOP 4 sao.