Những món ăn “đuổi nắng hè” Hà Nội

Những thức uống mùa hè lên ngôi

Cái nắng nóng như nung, tiếng ve kêu rà rã, hiệu ứng nhà kính của đô thị, mặt đường bê tông hầm hập phả nhiệt như cái lò bát quái, ai có việc ra đường lâu rất dễ mất nước vì tăng nhiệt. Người ở nhà cũng vậy, làm bạn với cái điều hòa suốt thành ra khô da, háo nước. Đây là lúc những thức uống giải nhiệt mùa hè phát huy tác dụng.

Các bà, các chị người Hà Nội vốn khéo tay, lại lo xa, luôn chuẩn bị sẵn cái ăn, thức uống từ trước, để khi cần dùng đến thì có ngay. Mấy bình mơ ngâm, dâu tằm ngâm cẩn thận cất giấu trong tủ lạnh, trên tủ bếp suốt mấy tháng nay được mang ra.

Những thức uống xua tan nắng hè Hà Nội

Dâu tằm và mơ được ngâm độ tháng hai, tháng ba, lúc mùa xuân sắp qua. Đó là hai loại quả cho thu hoạch sớm nhất trong năm. Vừa trổ hoa vào cuối đông đầu xuân, cuối xuân đã cho người trái thơm. Lúc ý, thời tiết còn đỏng đảnh, lúc lạnh lúc mát. Những mẹt mơ vàng ươm, những rổ dâu tằm tím lịm tô điểm thêm cho màu sắc của mùa xuân đang qua.

Với những ai yêu phố yêu sắc màu, lúc đó chỉ thấy vui mắt, đẹp phố. Còn với các bà nội trợ, phải chớp ngay thời cơ, vì nhanh lắm, cứ lần chần chờ đợi thì mùa dâu, mùa mơ đã qua đi lúc nào không biết. Mua về, nâng niu từng quả, ngâm xong được nước chắt ra chai cất đi quên bẵng mất. Giờ là lúc mà không có những thức uống này, mùa hè chỉ còn lại sự nóng bỏng đến gay gắt.

Cả tháng nay bọn trẻ con ở nhà, bắt đầu quậy phá vì bí bách, lại thêm nắng lên, đứa nào cũng biếng ăn. Mỗi chiều ngủ dậy, chị Thảo (Hoàng Mai, Hà Nội) pha cho con một cốc siro dâu. Ôi cha, cái màu hồng hồng tim tím, bỏ thêm vài cục đá trắng nổi lênh mát lạnh, uống vào vừa ngọt vừa thanh, bọn trẻ thích thú ghê lắm. Chiều nào cũng háo hức chờ được uống nước dâu mẹ pha. Uống xong học bài, chờ mát chút lại chạy ra ngõ chơi các trò chơi, chạy nhảy huỳnh huỵch không lo bị mất nước. Cứ thế, tối về lại ăn cơm ngon lành.

Riêng nước mơ, chua hơn một chút thì trẻ con không thích lắm nhưng lại được người lớn hưởng ứng. Đi ngoài nắng chang chang về mà có cốc nước mơ thơm dịu mát lạnh, tỉnh hết cả người. Trong khi đó, sấu dịp này đang độ ngon, giòn, ngâm đường làm nước giải khát hay bỏ vào nồi nước rau muống luộc đều khiến người thưởng thức cứ muốn uống mãi không thôi.

Bởi lẽ, trong vị chua của quả sấu chứa nhiều vitamin C, tăng sức đề kháng, điều rất cần thiết cho mùa hè nóng bức dễ mắc bệnh. Điều này càng đặc biệt cần thiết khi dịch bệnh vẫn đang diễn ra quanh ta. Sức đề kháng tốt sẽ tạo thành bức tường thành bảo vệ mỗi người, chống lại những vi khuẩn, virus có hại xâm nhập vào cơ thể.

Ở các cánh đồng ngoại thành, nắng đã hong khô nỏ những mẻ đỗ thu hoạch được từ “tháng tư trảy đỗ nấu chè”. Đỗ xanh, đỗ đen mới bở tơi, thơm đậm đà luôn được các bà, các mẹ ưu tiên chọn để nấu chè giải nhiệt. Chè đỗ đen chị Thu (Thanh Xuân, Hà Nội) hay bỏ thêm chút bột sắn dây cho sánh mịn. Cũng có khi chị chỉ hầm đỗ lấy nước, không cho đường để cả nhà uống thay nước lọc trong ngày.

Còn với chị Liên (Hoàn Kiếm, Hà Nội) thì lại thích nấu chè đỗ xanh với hạt sen. Sen bây giờ mới vào mùa, chị đặt hạt sen tươi từ các hàng quen trên mạng hoặc hầm sen khô cho bở tung ra rồi cho đỗ, bỏ đường phèn hoặc đường thốt nốt, mật mía vào, ăn vừa ngọt vừa thanh. Những lúc nắng nóng quá, nuốt không trôi cơm, thì một bát chè cũng tạm đủ cho chúng ta thêm chút năng lượng để không bị lỡ nhịp công việc.

Món ăn để nóng bên ngoài

Ngày bình thường mỗi buổi đi chợ nghĩ “hôm nay ăn gì” đã đủ đau đầu với bà nội trợ, thì ngày nắng nóng như thế này lại càng là một bài toán khó. Chị Hải (Nam Từ Liêm, Hà Nội) chia sẻ bí quyết để cả nhà nhìn thấy mâm cơm không lắc đầu của mình: “Tôi không chú trọng quá nhiều đạm mà phải chia đều, thậm chí nghiêng hơn về rau xanh, hoa quả để mọi người trong gia đình ngon miệng hơn”.

Những món vừa dễ ăn vừa đảm bảo dinh dưỡng mùa nắng nóng của Hà Nội

Rất may, mùa hè là thiên đường của các loại quả nên việc bổ sung các món hoa quả vào bữa ăn rất dễ như xa lát cà chua, bơ để mọi người ăn đỡ ngán. Dưa lê, xoài, rau mầm chị cũng mang ra làm xa lát. Các món thịt vẫn phải đảm bảo đủ tỉ lệ nhưng chế biến sao cho dễ ăn.

Chị Lê (Hà Đông, Hà Nội) đặc biệt đầu tư cho các món canh. Đây là món chủ đạo trong bữa ăn ngày hè nhà chị. Bữa thì chị nấu canh cua rau cải, bữa thì canh cua rau rút, khoai sọ. Hôm sau chị lại đổi món canh chua nấu dứa, thịt, canh sườn nấu sấu. Quả sấu được sử dụng nhiều nhất trong mùa hè này, vì vị chua chua rất dễ đưa cơm.

Nhiều khi, chỉ cần bát cơm chan với nước rau muống dầm sấu với quả cà cũng xong. Ngon hơn nữa là sấu ngâm mắm ớt, món này ăn không cũng được mà ăn với cơm thì cũng ngon miệng. Trong khi đó, món vịt om sấu chua chua cũng giúp đạm dễ tiêu hóa hơn, người ăn hào hứng hơn.

Bà Nhung (Thanh Xuân, Hà Nội) có một phương châm bất di bất dịch khi đi chợ mùa hè, đó là tránh xa mỡ, giảm các món xào, rán. Bà bảo, bình thường thực phẩm nhiều dầu mỡ đã ảnh hưởng sức khỏe thì mùa nóng này càng mang đến cảm giác ngấy, ngán cho người ăn.

Các con đều bận đi làm, bà là người nhiều năm đi chợ, nấu ăn cho cả nhà, nhà lại có nhiều đối tượng như người già, thanh niên, trung niên, thiếu nhi nên bà luôn phải chọn những món làm sao để nhiều người cùng ăn được. Hấp, luộc là cách chế biến bà Nhung ưu tiên hàng đầu.

“Hà Nội có nền ẩm thực phong phú nhưng Hà Nội cũng có bốn mùa nóng lạnh khác nhau, vì thế văn hóa ẩm thực cũng được đa dạng, linh hoạt theo. Tôi rất mê các món bún của Hà Nội. Cứ vài ngày trong tuần tôi lại nấu bún một lần. Bữa thì bún mọc, bữa bún ngan măng, bữa bún sườn chua, bữa lại bún thang, bún ốc… Vừa thanh mát vừa đảm bảo đủ các nhóm dinh dưỡng đạm chất xơ, rau củ quả…”, bà Nhung chia sẻ về thực đơn của nhà mình.

Mùa hè mới chỉ bắt đầu. Sẽ còn nhiều ngày nắng nóng đan xen giữa những cơn mưa bão. Ăn gì để đảm bảo sức khỏe, ăn gì để cảm nhận được mùa đang đi qua, ăn gì để ghi nhớ những ngày hôm nay, đó cũng là cách người Hà Nội đang sống rất tròn đầy với cuộc sống của mình.

Chính bởi vậy, ẩm thực còn là nghệ thuật, là văn hóa, là nỗi nhớ chứ không chỉ là những thứ mà ta ăn, ta uống hàng ngày cho qua cơn khát, cơn đói. Hẳn sau này nhiều đứa trẻ lớn lên sẽ nhớ mùa hè Covid nghỉ hè sớm ở nhà ăn gì, hẳn nhiều bà nội trợ cũng sẽ nhớ rất lâu khoảng thời gian làm việc ở nhà và có thời gian chăm lo cho bữa cơm gia đình hơn những năm trước.

Những món ăn của Hà Nội khiến thực khách trầm trồ

Thân thương, nhớ mãi những món ăn "bất chấp'' cái nóng hè Hà Nội

Bài 179: Những món ăn “gọi ấm” khi đông về