Tag

Gìn giữ văn hóa Mường tại huyện Thạch Thất

Người Hà Nội 09/08/2023 11:42
aa
TTTĐ - Những năm qua, huyện Thạch Thất (Hà Nội) có nhiều chính sách cũng như hành động thiết thực để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc Mường trên địa bàn.
Những thành tựu nổi bật của huyện Thạch Thất sau 15 năm

Giữ hồn cồng chiêng xứ Mường

Người Mường chiếm 5,2% dân số huyện Thạch Thất, chủ yếu phân bố tại 3 xã Tiến Xuân, Yên Trung, Yên Bình. Sau 15 năm "về với" Thủ đô, những nét văn hóa dân tộc Mường tại các xã nói trên vẫn được bảo tồn, thậm chí còn phát triển rực rỡ.

Phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô đã gặp nghệ nhân Bùi Thị Bích Thìn, người sinh sống cả đời ở thôn Đồng Dâu, xã Tiến Xuân, huyện Thạch Thất, để tìm hiểu về những thay đổi trong đời sống văn hóa của người Mường trong những năm gần đây.

Nghệ nhân Bùi Thị Bích Thìn mang tiếng cồng chiêng của người Mường ra sân khấu
Nghệ nhân Bùi Thị Bích Thìn bảo tồn tiếng cồng chiêng của người Mường

Đáng ra, người phụ nữ xứ Mường này chỉ quanh quẩn với ruộng lúa, rẫy ngô và những tiếng cồng chiêng trầm muộn bên dãy núi Viên Nam xanh ngái. Tuy nhiên, sự kiện xã Tiến Xuân "chia tay" huyện Lương Sơn (Hòa Bình) để về với Thủ đô Hà Nội đã thay đổi cuộc đời bà.

Bằng tất cả sự chân chất thật thà của người phụ nữ Mường, bà Bích Thìn tâm sự: “Trước kia, vì điều kiện kinh tế nghèo nàn, thôn bản dần vắng bóng những bộ chiêng quý, người dân ít đánh chiêng và sao lãng việc truyền dạy cho thế hệ sau. Từ ngày về với Hà Nội, văn hóa của đồng bào Mường được quan tâm, chăm sóc. Để gọi dậy điệu hồn Mường, trong nhiều năm, huyện Thạch Thất đã tổ chức các lớp truyền dạy cách đánh cồng chiêng tập trung cho người dân”.

Với ước mơ thắp lửa đam mê biểu diễn nhạc cụ truyền thống của dân tộc Mường, bà Bích Thìn đã miệt mài hướng dẫn người dân cách sử dụng cồng chiêng, đánh được các bài chiêng, học hát dân ca Mường. Bà vận động những chàng trai, cô gái các thôn bản tham gia tập luyện cồng chiêng, truyền dạy cho họ kỹ thuật đánh, cách đo âm vực cồng chiêng bằng sải tay, giảng giải ý nghĩa văn hóa được mã hoá trong chuỗi âm thanh trầm bổng.

May thay, thời điểm đó, được sự hỗ trợ của chính quyền, mỗi bản làng ở Tiến Xuân đều được trang bị một bộ chiêng tốt. Như cơn mưa trong ngày nắng hạn, sự trang bị kịp thời này càng khơi dậy phong trào tập cồng chiêng tại Tiến Xuân.

Giữ gìn văn hoá Mường tại Tiến Xuân - Thạch Thất
Giữ gìn văn hóa Mường tại xã Tiến Xuân, Thạch Thất

Cứ như thế, văn hóa Mường đã được những người như nghệ nhân Bích Thìn lưu giữ và truyền lại cho các thế hệ sau. Mới đầu năm 2023, xã Tiến Xuân đã mạnh dạn tổ chức ngày hội văn hóa Mường ngay tại sân trụ sở UBND. Hàng nghìn người đã đến tham dự.

Trong ngày hội, không thể thiếu tiếng cồng chiêng. Tiếng chiêng ngân lên ngày đầu năm mới để khởi đầu một năm ấm no, trâu bò đầy chuồng, ngô đầy bồ, lúa đầy nương, người người mạnh khỏe, yên vui. Tiếng chiêng ngày hội như chào mời, thúc giục du khách xa gần; Tiếng hát thiết tha: “Tiếng cồng bản Mường, âm vang rừng núi / Mãi còn đây nền văn hóa quê mình / Tiếng cồng bản Mường, trao nhau lời thương / Ta tìm nhau trong đêm hội cồng chiêng / Hội đông mắt cũng no nhìn bạn ơi / Lại xem cô gái quê mình đánh chiêng / Lưng xanh váy lĩnh áo choàng / Trái đào dây bạc vòng trằm roong reng / Roong reng là roong reng”...

Không dừng ở đó, tiếng chiêng đã giúp nghệ nhân Bích Thìn và người dân Tiến Xuân được biểu diễn trên những sân khấu lớn. Bà và các chị em trong xã xuất hiện tại festival cồng chiêng toàn quốc, tham gia liên hoan các loại hình múa dân gian Hà Nội. Thậm chí, họ còn dâng tiếng chuông ngân tại Tượng đài Lý Thái Tổ. Cứ như vậy, mạch nguồn văn hóa của dân tộc Mường được lưu truyền nhờ sự quyết tâm, tinh thần dám làm của người phụ nữ bé nhỏ Bùi Thị Bích Thìn.

Trọng trách đặt lên vai thế hệ trẻ

Theo báo cáo của Ban Dân tộc thành phố Hà Nội, huyện Thạch Thất được đánh giá thực hiện tốt công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Cụ thể, huyện Thạch Thất đã xây dựng kế hoạch về việc triển khai thực hiện đề án “Bảo tồn, khôi phục và phát huy các giá trị bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Mường, giai đoạn 2016-2020”, tổ chức 2 đợt cho cán bộ, lãnh đạo UBND huyện, 3 xã, người có uy tín với 80 lượt người đi tham quan học tập kinh nghiệm công tác bảo tồn văn hóa dân tộc tại tỉnh Hòa Bình, Thái Nguyên, Tuyên Quang. Huyện đã trang bị 35 bộ chiêng Mường, 50 bộ trang phục truyền thống cho 35 thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.

tiếng cồng chiêng của người Mường ra sân khấu
Các diễn viên mang tiếng cồng chiêng của người Mường ra sân khấu

Tuy vậy, vấn đề kế thừa, tiếp nối các giá trị truyền thống của văn hóa Mường cho thế hệ trẻ cũng là bài toán nan giải.

Nghệ nhân Bích Thìn chia sẻ, bà đã dành nhiều tâm huyết để truyền dạy cho thế hệ trẻ. Không chỉ dạy cách đánh chiêng, bà Thìn còn giải thích cho các em về văn hóa cồng chiêng, về dàn chiêng 12 cái có kích cỡ và âm sắc khác nhau, tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Nếu như chiêng của người Mường huyện Thạch Thất có quai để xách khi biểu diễn thì người Tây Nguyên thường treo trên giá chiêng. Nếu như chiêng của đồng bào Tây Nguyên không có núm thì ngược lại, núm chiêng Mường là vị trí trung tâm để dùi gỗ tiếp xúc với chiêng, ngân lên những âm thanh trầm hùng biến ảo.

“Các học sinh ban đầu nghe tiếng chiêng chưa tròn, động tác đánh chiêng còn gượng nhưng đều đam mê tìm hiểu nhạc cụ đặc biệt của dân tộc mình. Rồi mai đây, không ai khác, chính các em sẽ biểu diễn những bài chiêng quý, sẽ truyền lại cách đánh chiêng cho các thế hệ sau để ngân lên mãi điệu hồn Mường…”, nghệ nhân Bích Thìn ước ao.

Về vấn đề này, Chủ tịch UBND xã Tiến Xuân Đinh Công Long thông tin, thời gian tới, xã sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và người dân về vai trò, tầm quan trọng của việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường; Đồng thời, khôi phục và phát huy một số di sản văn hóa như: Trang phục, ngôn ngữ, chiêng Mường, mo Mường...

Chủ tịch UBND huyện Thạch Thất Nguyễn Mạnh Hồng cho biết thêm, cùng với việc thường xuyên tổ chức trình diễn trang phục dân tộc Mường gắn với biểu diễn văn nghệ để thu hút thế hệ trẻ cùng tham gia, huyện đã yêu cầu cơ quan chức năng phối hợp với 3 xã miền núi thúc đẩy các hoạt động cộng đồng về văn hóa vật thể, phi vật thể; Vận động lớp người cao tuổi truyền lại những giá trị truyền thống cho thế hệ trẻ, qua đó giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong đời sống hôm nay.

Vũ Cường

Đọc thêm

Bài 1: Niềm hân hoan trong kỷ nguyên mới Người Hà Nội

Bài 1: Niềm hân hoan trong kỷ nguyên mới

TTTĐ - Nằm trong “vùng gốm sứ” Bát Tràng, di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật đình Giang Cao với ngàn năm tồn tại và là điểm tựa tâm linh cho người dân trong vùng. Chốn linh thiêng này vừa là nơi kết nối cộng đồng với di sản đồng thời vừa là điểm đến văn hóa đặc sắc cho người dân Thủ đô và du khách thập phương.
Xã Mê Linh tất bật chuẩn bị cho lễ ra mắt Người Hà Nội

Xã Mê Linh tất bật chuẩn bị cho lễ ra mắt

TTTĐ - Trưa 29/6, lãnh đạo xã Mê Linh (mới) và công chức, người lao động vẫn tất bật với nhiệm vụ chuẩn bị cơ sở vật chất để chào mừng thành lập xã mới.
Gia đình - nền tảng vững chắc bồi đắp văn hóa người Hà Nội Người Hà Nội

Gia đình - nền tảng vững chắc bồi đắp văn hóa người Hà Nội

TTTĐ - Để làm nên một Hà Nội ngàn năm văn hiến, văn minh, hiện đại, yếu tố con người là vô cùng quan trọng. Trong đó, gia đình chính là nền tảng, là căn cốt vững chắc để lớp lớp người Hà Nội hào hoa, thanh lịch, nêu cao phẩm chất riêng có của mình trong suốt thiên niên kỉ qua. Đó là hành trang quý giá và vô cùng tự hào để chúng ta gìn giữ, trao truyền qua các thế hệ tiếp nối.
Gia đình văn hóa tiêu biểu góp phần làm rạng danh truyền thống và bản sắc Người Hà Nội

Gia đình văn hóa tiêu biểu góp phần làm rạng danh truyền thống và bản sắc

TTTĐ - Sáng 26/6, tại Bảo tàng Hà Nội đã diễn ra Hội nghị tuyên dương Gia đình văn hóa tiêu biểu kỷ niệm 24 năm Ngày Gia đình Việt Nam. 80 gia đình văn hóa tiêu biểu được vinh danh đã góp phần làm rạng danh truyền thống ấy, trở thành tấm gương sáng cho cộng đồng noi theo.
Ứng xử ngày hè - đừng để nóng lại càng thêm nóng Người Hà Nội

Ứng xử ngày hè - đừng để nóng lại càng thêm nóng

TTTĐ - Hà Nội đang vào những ngày nóng nhất của mùa hè. Cái oi bức, hầm hập của ánh mặt trời chói chang và sự đông đúc, ngột ngạt của đô thị dễ khiến người ta nổi quạu hơn so với lúc khí trời mát mẻ, ôn hòa. Vì thế, cần lắm sự bình tĩnh, ứng xử có văn hóa để làm dịu mát đi những bất lợi của thời tiết, mang đến bầu không khí mát lành, xoa dịu đi mùa hè nóng bỏng.
Những người tô thắm thêm vườn hoa thanh lịch của Hà Nội Người Hà Nội

Những người tô thắm thêm vườn hoa thanh lịch của Hà Nội

TTTĐ - Trong công cuộc phát triển văn hóa, nâng cao nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh, tạo nên một diện mạo Thủ đô văn hiến, văn minh, hiện đại, vai trò của nhà báo không hề nhỏ. Họ vừa là người phát hiện ra vấn đề, phản ánh vấn đề vừa là cầu nối để chính quyền và Nhân dân kịp thời điều chỉnh những điều chưa được, nhân lên những điều tốt đẹp. Chính vì thế, họ cũng chính là những người tô thắm thêm vườn hoa thanh lịch của Thủ đô Hà Nội.
Trường Sa ơi, rưng rưng nhịp sóng từ lòng Thủ đô Người Hà Nội

Trường Sa ơi, rưng rưng nhịp sóng từ lòng Thủ đô

TTTĐ - Từ lòng Thủ đô Hà Nội - nơi những dòng sông lặng lẽ trôi qua nghìn năm văn hiến, từng mái ngói rêu phong, từng nhành hoa giữa phố đều mang dáng hình đất nước - những nhịp sóng thương nhớ vẫn âm thầm thổn thức hướng về biển Đông, nơi biển trời Tổ quốc mênh mông và sâu thẳm. Ở đó có Trường Sa - Hoàng Sa - hai tiếng thiêng liêng trong tâm khảm người Hà Nội. Từ trái tim của thành phố vì hòa bình, những nhịp đập yêu thương, tự hào và trách nhiệm vẫn ngày ngày vọng về khơi xa - nơi những người lính đảo đang lặng lẽ viết nên khúc tráng ca bảo vệ chủ quyền bất tử của non sông.
Niềm hạnh phúc lan tỏa những giá trị tốt đẹp Người Hà Nội

Niềm hạnh phúc lan tỏa những giá trị tốt đẹp

TTTĐ - Đã thành truyền thống, bên cạnh những bài báo, những tác phẩm thể hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, mỗi nhà báo tại Tuổi trẻ Thủ đô còn mang trong mình trái tim nhân ái, chia sẻ với cộng đồng.
Chinh phục lòng người bởi sự hiếu khách và chiều sâu văn hóa Nhịp điệu cuộc sống

Chinh phục lòng người bởi sự hiếu khách và chiều sâu văn hóa

TTTĐ - Không cần những tuyên ngôn phô trương, Hà Nội chinh phục lòng người bằng nhịp sống an yên, lòng hiếu khách và chiều sâu văn hóa. Nơi đây, những nguyên thủ quốc gia đến không chỉ để dự hội nghị, mà thong dong đạp xe, dạo hồ, nhâm nhi ly cà phê phố cổ… giữa một Hà Nội rất đỗi thân quen, đáng yêu và đầy sức sống.
Thiết thực tri ân, lan tỏa nhân văn Người Hà Nội

Thiết thực tri ân, lan tỏa nhân văn

TTTĐ - Giá trị của hòa bình hôm nay được đánh đổi bằng máu xương của lớp lớp tiền nhân. Đến kính cẩn nghiêng mình trước hương linh các Anh hùng liệt sĩ, cúi đầu mặc niệm và suy ngẫm, chúng ta càng cảm nhận rõ ràng, sâu sắc hơn giá trị của hòa bình và không có việc đền ơn đáp nghĩa nào có ý nghĩa bằng những việc làm cụ thể, thiết thực.
Xem thêm