Ăn củ ấu tàu thay bữa cơm, một phụ nữ bị ngộ độc

Vốn không có tiền sử dị ứng nhưng sau khi ăn lượng lớn củ ấu tàu, người phụ nữ đột nhiên có biểu hiện lạ, buồn nôn, tê bì môi và chân tay, tụt huyết áp, đau bụng... phải đi cấp cứu.

Sau khi khám và làm các xét nghiệm, bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc aconitine trong củ ấu tàu, được điều trị vận mạch, cân bằng điện giải và thuốc chống loạn nhịp.

Bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Ảnh: BVCC

Bác sĩ Nguyễn Hà Anh, Trung tâm Da liễu - Dị ứng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biế: Củ ấu tàu (còn gọi là củ gấu tàu, xuyên ô, thảo ô) là dược liệu quen thuộc trong y học cổ truyền, nhưng lại chứa aconitine - một chất độc cực mạnh. Nếu dùng sai cách hoặc quá liều, aconitin có thể gây loạn nhịp tim, tụt huyết áp, sốc tim và tử vong.

Ngộ độc aconitine thường biểu hiện bằng rối loạn tiêu hóa sớm (buồn nôn, đau bụng), sau đó là triệu chứng thần kinh (tê bì, chóng mặt) và tim mạch (tụt huyết áp, loạn nhịp, ngừng tim). Ngộ độc thường không đáp ứng với phác đồ xử trí sốc phản vệ: adrenaline, corticoid hoặc kháng histamin.

"Điểm nguy hiểm là các triệu chứng ngộ độc củ ấu tàu như buồn nôn, tê môi tay chân, tụt huyết áp,… rất dễ bị nhầm với sốc phản vệ - một phản ứng dị ứng nặng thường gặp sau khi ăn thực phẩm lạ", bác sĩ Hà Anh nói.

Sốc phản vệ thường khởi phát nhanh, xảy ra ngay sau khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng lần đầu tiên và đáp ứng nhanh với adrenaline.

Bác sĩ khuyến cáo người dân không tự ý sử dụng củ ấu tàu hoặc các loại thảo dược có độc tính cao. Việc tự chế biến hoặc sử dụng theo truyền miệng (ngâm rượu, nấu cháo, sắc thuốc…) mà không có hiểu biết rõ ràng về liều lượng và cách khử độc rất rủi ro.

Trước khi sử dụng các vị thuốc dân gian, dược liệu, bệnh nhân cần hỏi ý kiến chuyên gia y tế, bởi không phải tất cả thảo dược đều an toàn, một số loại chỉ có thể dùng khi đã được xử lý đúng cách và đúng liều.

Người bệnh sau khi ăn củ ấu từ thấy có các dấu hiệu như buồn nôn, chóng mặt, tê bì chân tay, đau bụng, hồi hộp, đánh trống ngực, khó thở hoặc tụt huyết áp là những biểu hiện nghiêm trọng, cần được cấp cứu kịp thời. Khi đó, mọi người không nên cố chờ đợi hay tự điều trị tại nhà vì bệnh có thể diễn tiến rất nhanh và nặng lên trong vài giờ.

Ngộ độc aconitin thường biểu hiện bằng rối loạn tiêu hóa sớm (buồn nôn, đau bụng), sau đó là triệu chứng thần kinh (tê bì, chóng mặt) và tim mạch (tụt huyết áp, loạn nhịp, ngừng tim). Ngộ độc thường không đáp ứng với phác đồ xử trí sốc phản vệ: adrenaline, corticoid hoặc kháng histamin.

Với nhân viên y tế, bác sĩ Nguyễn Hà Anh khuyến nghị cần cảnh giác với ngộ độc thảo dược khi tiếp nhận bệnh nhân có triệu chứng tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim, tê bì, buồn nôn sau ăn uống.

Không chỉ nghĩ đến sốc phản vệ, các nhân viên y tế cần đưa ngộ độc thực vật (đặc biệt do củ ấu tàu) vào chẩn đoán phân biệt. Do đó, các y bác sĩ cần phải hỏi kỹ người bệnh về tiền sử ăn uống, đặc biệt là việc sử dụng các loại thuốc nam, rượu ngâm, hoặc món ăn lạ trong vòng 24-48 giờ.