Tăng cường kiểm tra, ngăn chặn thực phẩm bẩn từ gốc

Thực phẩm bẩn “bủa vây” người tiêu dùng

Thời gian qua, thông tin rau củ phun, nhúng hóa chất độc hại, tôm bơm tạp chất, thịt, nội tạng động vật đông lạnh nhập lậu không rõ nguồn gốc… liên tục bị các cơ quan chức năng phát hiện trở thành mối bận tâm thường trực và là nỗi lo lớn đối với toàn xã hội.

Chị Nguyễn Hồng Mai (sống ở Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ: “Hôm qua, tôi thấy rùng mình khi đọc thông tin rau muống cũ, héo úa, chỉ sau 20 giây ngâm vào hóa chất liền trở nên xanh mơn mởn, tươi trong nhiều ngày và được đóng gói giao đi nhiều tỉnh, thành. Đến rau muống có mấy nghìn một mớ mà họ còn làm thế thì các loại thực phẩm giá trị cao khác không biết thế nào”.

Đội Quản lý thị trường số 24 phối hợp với Công an huyện Hoài Đức kiểm tra đột xuất Hộ kinh doanh cửa hàng thương mại Phương Trang và thu giữ hơn 2.500 chân, cánh gà nhập lậu

Cùng chung nỗi lo, cô Nguyễn Thị Thực (sống ở Long Biên, Hà Nội) cho hay: “Giờ ăn gì cũng sợ tẩm thuốc, hóa chất rồi lại sinh tật bệnh. Thực phẩm tại các cửa hàng mang danh thực phẩm sạch thì đắt đỏ không kham nổi mà ra chợ thì không yên tâm. Quan trọng là chúng tôi không có kiến thức, không biết cách nhận biết cảm quan ban đầu về thực phẩm bẩn”.

Thực tế, gần như hằng năm đều có các vụ việc vi phạm về an toàn thực phẩm với quy mô lớn, tính chất nghiêm trọng bị phát hiện, gây hoang mang dư luận, chưa kể các loại thực phẩm bẩn, kém chất lượng tràn lan trên thị trường mà chưa được kiểm soát hiệu quả.

Mới đây, Đội Quản lý thị trường số 24, Cục Quản lý thị trường TP Hà Nội vừa phối hợp với Đội cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế ma túy - Công an huyện Hoài Đức kiểm tra đột xuất Hộ kinh doanh cửa hàng thương mại Phương Trang và thu giữ hơn 2.500 chân, cánh gà nhập lậu.

Thời điểm kiểm tra, Đoàn kiểm tra phát hiện Hộ kinh doanh đang kinh doanh thực phẩm là chân, cánh, đùi gà đóng gói sẵn. Hàng hóa gồm: 750 gói cánh gà (25gam/gói); 240 gói đùi gà (35 gam/gói); 2.400 gói chân gà (32gam/gói). Tổng trị giá trên 20.000.000 đồng.

Toàn bộ số hàng hóa trên là hàng hóa do nước ngoài sản xuất, trên hàng hóa có nhãn ghi bằng chữ nước ngoài. Ông Đỗ Thiện Phương - chủ hộ kinh doanh không xuất trình được hóa đơn, chứng từ liên quan đến số hàng hóa trên.

Làm việc với đoàn kiểm tra liên ngành, ông Đỗ Thiện Phương trình bày, toàn bộ số hàng hóa trên là chân gà, cánh gà, đùi gà đóng gói sẵn do nước ngoài sản xuất. Ông vừa mới mua từ một người không rõ địa chỉ, số điện thoại đến cửa hàng của ông chào hàng nên không có hóa đơn chứng từ gì.

Số thực phẩm nhập lậu thu giữ được từ cửa hàng Phương Trang, Hoài Đức

Trước đó, Đội Quản lý thị trường số 9 - Cục Quản lý thị trường TP Hà Nội phối hợp với Đội Cảnh sát kinh tế - Công an quận Tây Hồ kiểm tra cơ sở kinh doanh thực phẩm tại địa chỉ số 4 đường nước Phần Lan, quận Tây Hồ, TP Hà Nội. Tại thời điểm kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện cơ sở đang kinh doanh 975kg cánh gà đông lạnh được đóng trong 65 bao tải dứa, không rõ nguồn gốc, đã biến đổi màu sắc…

Thực phẩm “bẩn”, không đảm bảo an toàn được tuồn vào thị trường qua nhiều phương thức khác nhau và đa dạng chủng loại, chủ yếu là dưới dạng nguyên liệu được các cơ sở đông lạnh, chế biến, sơ chế, đóng gói rồi xâm nhập vào các chợ, điểm bán nhỏ lẻ, các quán ăn. Điểm khá giống nhau là số thực phẩm “bẩn”, không đảm bảo an toàn thực phẩm bị lực lượng chức năng phát hiện và thu giữ đều có số lượng lớn, không có nguồn gốc, xuất xứ, thậm chí còn đang trong quá trình phân hủy…

Tăng nặng chế tài xử phạt vi phạm

Theo Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam Nguyễn Mạnh Hùng, việc đưa thực phẩm bẩn ra thị trường để tiêu thụ có nguyên nhân lớn từ những người sản xuất, kinh doanh vì chạy theo lợi nhuận mà bất chấp hậu quả. Do đó, chúng ta cần có chế tài xử phạt một cách nghiêm khắc đối với hành vi này để đủ sức răn đe, không để tái diễn, có thể thu hồi giấy phép, cấm hoạt động vĩnh viễn cơ sở sản xuất, kinh doanh, thậm chí xử lý hình sự với những trường hợp vi phạm nghiêm trọng.

Lực lượng chức năng kiểm tra kho hàng thực phẩm tại Bãi Thanh Giang Ngoài, xã Thanh Cao, huyện Thanh Oai

Thực tế, hiện các chế tài xử phạt hành vi vi phạm hành chính đối với lĩnh vực an toàn thực phẩm đã có từ nhiều năm nay. Cụ thể, tại Nghị định số 115/2018/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 124/2021/NĐ-CP đã quy định rất cụ thể về mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm hành chính đối với lĩnh vực an toàn thực phẩm.

Theo đó, tùy từng hành vi cụ thể của đối tượng vi phạm sẽ phải chịu mức xử phạt khác nhau tùy thuộc vào giá trị thực phẩm vi phạm. Thông thường mức phạt tiền tối đa về an toàn thực phẩm là 100 triệu đồng đối với cá nhân và 200 triệu đồng đối với tổ chức hoặc mức phạt tối đa được áp dụng bằng 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm.

Bên cạnh đó, đối với các trường hợp vi phạm quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm như: Sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy theo quy định của pháp luật để chế biến thực phẩm hoặc cung cấp, bán thực phẩm mà biết là có nguồn gốc từ động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy; Sử dụng chất, hóa chất, kháng sinh, phụ gia thực phẩm hoặc chất hỗ trợ chế biến thực phẩm mà biết là chưa được phép sử dụng hoặc chưa được phép lưu hành tại Việt Nam trong sản xuất thực phẩm… mà đủ yếu tố cấu thành tội phạm, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 317 Bộ luật Hình sự với mức phạt cao nhất lên đến 20 năm tù.

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm.

Bên cạnh các chế tài xử phạt, các chuyên gia cho rằng, cần tăng cường công tác thanh, kiểm tra. Theo chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, nguyên Chủ tịch Hội Siêu thị Hà Nội, cần nhìn nhận trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong việc kiểm tra, giám sát nguồn gốc thực phẩm và quy trình sản xuất trước khi đưa sản phẩm ra thị trường để từ đó có giải pháp quản lý chặt chẽ hơn.

Song song đó, các đơn vị cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong việc truy xuất nguồn gốc và các thông tin cơ bản về sản phẩm. Quan trọng nhất là chúng ta cần đẩy mạnh tuyên truyền về tác hại cũng như cách nhận biết ban đầu về thực phẩm bẩn, từ đó hình thành thói quen mua sắm, tiêu dùng thông minh để thực phẩm bẩn, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng không còn cơ hội tồn tại.