Bánh Trung thu và nỗi lo an toàn thực phẩm

Thực tế cho thấy, bên cạnh các cơ sở sản xuất, kinh doanh có uy tín, sản phẩm được bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm thì hiện vẫn còn không ít cơ sở sản xuất quy mô nhỏ, thủ công làm ăn theo tính chất “mùa vụ”, không đủ điều kiện an toàn thực phẩm, gây hại cho sức khoẻ người tiêu dùng.

Thị trường nhộn nhịp

Trên các tuyến đường, rất nhiều quầy sạp bán bánh đã được dựng lên, trang trí thật bắt mắt để mời chào khách từ các thương hiệu bình dân đến cao cấp. Tại các cửa hàng, chợ truyền thống cũng đã bày bán các sản phẩm bánh Trung thu với đa dạng hương vị, màu sắc và giá cả.

Giá bánh Trung thu không chệch lệch nhiều so với năm trước, mức giá đa dạng từ 50.000 - 130.000 đồng/bánh đối với bán lẻ và 250.000 - 700.000 đồng/hộp bánh. Hộp bánh của các khách sạn 5 sao, thượng hiệu cao cấp giá lên đến tiền triệu. Set bánh gồm cả rượu và trà, giá còn cao nữa.

Các gian hàng bán bánh Trung thu trên đường Phan Đình Phùng, Hà Nội (Ảnh minh hoạ)

Dù thị trường bánh Trung thu rất phong phú ngay từ đầu mùa, người tiêu dùng vẫn tỏ ra thận trọng.

Chị Vũ Hoàng Mai (Đội Nhân, Hà Nội) chia sẻ: “Mẫu mã của các hộp bánh Trung thu năm nay rất bắt mắt, hương vị bánh cũng đa dạng, người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn. Tuy vậy, từ nhiều năm nay, để đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình, tôi thường chọn những loại bánh có thương hiệu và uy tín lâu năm trên thị trường. Tôi đặc biệt chú ý đến hạn sử dụng và nguồn gốc xuất xứ của bánh để tránh mua phải hàng kém chất lượng”.

Ngoài bánh Trung thu của các thương hiệu lớn thì những năm gần đây, bánh Trung thu handmade được nhiều người lựa chọn bởi mẫu mã lạ bắt mắt, nhiều vị nhân mới, độ ngọt vừa phải, giá cả phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng hơn so với bánh Trung thu các hãng lớn. Bánh handmade có thêm cả bánh chay, thích hợp cho những người ăn chay, ăn kiêng…

Khách hàng có thể vừa mua thưởng thức, vừa làm quà biếu, tặng. Bánh được quảng cáo bán rất nhiều trên các nền tảng mạng xã hội… Vì thế, nhiều người không ngại thử ngay những chiếc bánh handmade này.

Chị Nguyễn Phương Linh (Cầu Giấy) cho biết, nhà chị rất chuộng sử dụng bánh Trung thu handmade vì bánh ngon, hợp khẩu vị của gia đình, nhân bánh luôn được cập nhật nhiều loại mới, nhưng vẫn luôn giữ được hương vị truyền thống.

Đặc biệt, lớp vỏ bánh được nướng chín vừa tới nên khá mềm xốp chứ không bị khô, bở hay cứng. Tuy nhiên, chị mua theo cảm quan và bạn bè mách nhau chứ thực sự cũng không kiểm chứng được quá trình sản xuất cũng như chất lượng bánh ra sao.

Cũng rất hứng thú với những chiếc bánh Trung thu handmade, bạn Hồ Anh Đức (18 tuổi ở Minh Khai) cho biết: “Sản phẩm bánh handmade có mẫu mã đa dạng, có thể đặt theo yêu cầu, quan trọng là giá thành hợp lý phù hợp với túi tiền của học sinh, sinh viên nên em lựa chọn”.

Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là những mặt hàng được gắn mác nhà làm, bao bì không ghi rõ hạn sử dụng, nơi sản xuất, thông tin thành phần khá sơ sài dấy lên nỗi lo về an toàn thực phẩm. Những chiếc bánh Trung thu đã được đóng hộp và xếp hàng dài trên các quầy hàng, tủ kính trong thời tiết nắng, mưa thất thường khiến nhiều người tiêu dùng không yên tâm về chất lượng sản phẩm.

Nỗi lo an toàn thực phẩm

Bác Dương Thị Lan (Lò Đúc) chia sẻ, hôm rằm tháng 7 vừa qua, bác có thấy cửa hàng gần nhà mời chào với mức giá hấp dẫn 25.000 - 40.000 đồng/bánh.

Thắc mắc về nguyên nhân vì sao giá rẻ so với thị trường, bao bì không có thông tin sản xuất, người bán giải thích: “Nguyên liệu nhà tự làm, đầu mùa bán lấy vị và bánh chỉ để 2-3 ngày nên bao bì không ghi thông tin cho đỡ cầu kì. Ăn có vấn đề gì cửa hàng sẽ chịu trách nhiệm”.

Khảo sát trên các trang mạng xã hội, những lời mời chào bánh Trung thu được quảng cáo rầm rộ, hình ảnh bắt mắt với mức giá hấp dẫn, loại bánh mini có giá 10.000 đồng/cái. Điều đáng lo ngại, các sản phẩm chỉ được đựng trong túi nilon, không có ngày sản xuất, hạn sử dụng.

Theo các chuyên gia thực phẩm, bánh Trung thu là sản phẩm có đa dạng các loại thực phẩm, các loại gia vị, phụ gia thực phẩm, bao gồm chất tạo màu, chất bảo quản, chất chống mốc…Mỗi loại nguyên liệu đều có nguy cơ mất an toàn thực phẩm như: thực phẩm bị ôi thiu, thực phẩm nhiễm các loại nấm mốc, vi khuẩn gây bệnh, nhiễm hóa chất độc hại.

Quá trình chế biến không đảm bảo quy trình về vệ sinh: Từ sơ chế nguyên liệu, nơi chế biến, dụng cụ chế biến, vệ sinh và sức khỏe của người chế biến đã khiến cho sản phẩm không an toàn cho người sử dụng.

Bánh trung thu handmade được quảng cáo trên các nền tảng mảng xã hội

Vì chạy theo lợi nhuận, một số nhà sản xuất, kinh doanh bất chấp các quy định, các công đoạn, các quy trình về an toàn thực phẩm, khiến sản phẩm dễ bị nhiễm khuẩn, có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cấp tính, mạn tính, bệnh truyền qua thực phẩm và làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách khoa Hà Nội cho hay, để nhận biết bánh Trung thu an toàn hay không an toàn trên thị trường thì rất khó, bởi các nhược điểm không bộc lộ ra ngoài khi cầm chiếc bánh lên. Cho nên, người tiêu dùng không thể nhìn vào chiếc bánh để nhận biết được độ an toàn mà họ chỉ có thể đặt niềm tin vào nơi sản xuất và bánh có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Đáng lo ngại, do điều kiện môi trường, khí hậu nóng, ẩm, nhiều khói bụi, giấy bao gói nhiều sản phẩm chưa bảo đảm yêu cầu, trong khi lại vận chuyển nhiều nơi… làm cho bánh Trung thu thường dễ bị hư hỏng, ô nhiễm ở bên trong mà chưa biểu hiện ra ngoài vỏ bánh… Đây được coi là một trong những nguyên nhân chính tiềm ẩn gây nguy cơ mất an toàn thực phẩm, ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền nhiễm qua thực phẩm cho người tiêu dùng.

“Với các hãng bánh có thương hiệu thì đã có sự kiểm soát của nhà nước, cơ quan chức năng. Từ nhiều năm nay, vào dịp Tết Trung thu thường rộ lên trào lưu làm bánh handmade, nhà nhà làm bánh thì rất khó kiểm soát về chất lượng. Người dân chỉ có thể tự bảo vệ sức khỏe của mình bằng cách chọn mua những loại bánh có thương hiệu, đáng tin cậy và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng”, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cho biết.