Bài 157: Giữ gìn văn hóa gia đình thời hiện đại

>> Xây dựng người Hà Nội văn minh, thanh lịch:
Bài 155: Địa phương tích cực, gia đình nỗ lực

Sự phát triển bùng nổ, lan rộng của công nghệ số hiện đại đã thay đổi hoàn toàn diện mạo của cuộc sống, mang đến nhiều tiện ích, trải nghiệm mới mẻ cho con người, từ thành thị cho tới những vùng nông thôn. Việc kết nối internet, hay sở hữu một thiết bị thông minh như smartphone, máy tính bảng... đã trở nên dễ dàng và phổ biến đối với mỗi gia đình. Có thể nói, những công nghệ và thiết bị số này đã là một phần quan trọng, không thể thiếu trong cuộc sống.

Không thể phủ nhận những lợi ích mà công nghệ số mang tới cho mỗi gia đình. Trước kia, khi internet và những thiết bị hiện đại chưa phát triển, các hình thức giải trí của con người rất hạn chế. Giờ đây, với những tiện ích giải trí phong phú, đa dạng, công nghệ số giúp các thành viên gia đình giải tỏa căng thẳng trong cuộc sống thường ngày, thư giãn sau thời gian học tập, làm việc mệt mỏi. Họ có thể thoải mái lựa chọn những hình thức giải trí phù hợp với bản thân mình như đọc tin tức, xem phim, nghe nhạc, chơi game, hay chuyện trò, chia sẻ với bạn bè, người thân trên các mạng xã hội. Ngoài chức năng giải trí, trẻ em cũng có thể thông qua các ứng dụng hay trò chơi hữu ích, mang tính giáo dục, học tập để rèn luyện khả năng tư duy, cũng như thu nhận thêm kiến thức.

Bà Ngọc hàng ngày vẫn tìm niềm vui bên quán nước chè vỉa hè. Ảnh: Quang Anh

Bên cạnh những tác động tích cực, sự phát triển và sức lan tỏa mạnh mẽ của công nghệ số cũng gây ảnh hưởng không ít tới hạnh phúc gia đình. Nó đang trở thành tác nhân vô hình phá vỡ sự liên kết trong gia đình, khiến cho mối quan hệ giữa các thành viên lỏng lẻo hơn. Công nghệ có khả năng đưa con người tới gần nhau hơn, nhưng lại tạo nên sự xa cách giữa chính các thành viên trong một gia đình. Đây cũng là thực trạng chung trong khá nhiều gia đình hiện nay.

Một nữ học sinh tại Nhật Bản đã viết một bài văn gây ngỡ ngàng cho các bậc phụ huynh. Bài văn nói về ước mơ của một học sinh tiểu học mong biến thành chiếc điện thoại thông minh để được bố mẹ yêu thương hơn:

“Ước mơ của em là biến thành một chiếc điện thoại thông minh. Đó là mơ ước của em, vì bố mẹ em thực sự rất yêu chiếc smartphone của họ. Mẹ và bố chỉ chú ý tới điện thoại của họ thôi và đôi khi họ quên tất cả mọi chuyện về em. Khi bố mẹ mệt mỏi về nhà sau giờ làm việc, họ dành thời gian cho điện thoại của mình, không phải cho em. Ngay cả khi mẹ hay bố đang làm việc gì đó quan trọng, nếu điện thoại của họ đổ chuông dù chỉ một hồi thôi, họ sẽ cầm máy nghe ngay. Nhưng họ đã không làm như thế với em, ngay cả khi em đang khóc. Mẹ và bố em chơi game trên điện thoại di động của họ chứ không chơi với em. Khi họ nói chuyện với ai đó qua điện thoại, dù em có chuyện gì đó rất muốn nói thì họ cũng xua tay bảo em đi chỗ khác. Đó là lý do vì sao em mơ ước là chiếc smartphone. Vì khi đó, có lẽ bố mẹ sẽ yêu em nhiều như những chiếc điện thoại của họ”.

Bài văn không chỉ gây xúc động mạnh ở Nhật mà sau đó nhanh chóng được nhiều tờ báo, mạng xã hội ở các nước trên thế giới chia sẻ, trong đó có nhiều bậc phụ huynh ở Việt Nam.

Câu chuyện về gia đình anh Bình ở quận Thanh Xuân (Hà Nội) là một ví dụ. Nhà anh có 3 thế hệ cùng chung sống, gồm 5 người. Sau bữa cơm tối, cả 5 người trong gia đình đều tìm cho mình cách sinh hoạt riêng, không có sự tương tác giữa các thành viên trong gia đình với nhau. Thứ âm thanh duy nhất có trong không khí gia đình được phát ra từ chiếc TV. Chiếc TV đó cũng chỉ dành cho người bà mắt mờ, chân chậm, thiếu kiến thức về mạng xã hội. Các thành viên khác thì đang tập trung với việc lướt web, giao lưu trực tuyến với bạn bè trên các mạng xã hội, hoặc thỏa sức cười đùa với các trò chơi ảo trên máy tính, điện thoại di động...

Bà Thỏa, mẹ anh Bình tâm sự: “Dạo này tôi thấy các con, các cháu không mấy khi trò chuyện với mình. Nhà này, đứa nào cũng cắm mặt vào cái điện thoại hoặc máy tính. Người già chúng tôi buồn lắm nhưng không lẽ lại nhắc nhở, bộc bạch với tụi nó". Với bà Thỏa, ngoài việc con cái bận bịu với công việc thì việc con cái dành quá nhiều thời gian cho điện thoại mà thiếu quan tâm, chăm sóc, trò chuyện trực tiếp với nhau làm bà cảm thấy cô đơn ngay chính giữa ngôi nhà của mình.

Đó cũng chính là lí do khiến bà Ngọc (phố Hàng Vải, Hà Nội) tuy đã hơn 60 tuổi nhưng vẫn quyết định ra vỉa hè bán trà đá. Bà bán trà đá cùng vài món quà nhỏ từ sáng sớm tinh mơ cho đến tối mịt. Vất vả là thế nhưng bà Ngọc thấy vẫn thích hơn là phải thui thủi trong 4 bức tường. Công việc bán nước chè làm bà có cơ hội được trò chuyện với mọi người còn hơn là ở nhà bà chẳng có mấy ai trao đổi. Nếu có, thì cùng lắm là vài chục phút bên mâm cơm tối cùng con cháu. Ăn xong, tụi nhóc không học bài thì cũng cắm cúi chơi với chiếc điện thoại.

Không chỉ riêng gia đình anh Bình, bà Ngọc mà sự phát triển bùng nổ, lan rộng của công nghệ số hiện đại đã làm thay đổi diện mạo cuộc sống của rất nhiều gia đình khác. Bên cạnh sự tiện ích, trải nghiệm mới mẻ thì công nghệ cũng đang làm thay đổi những nề nếp sinh hoạt truyền thống của gia đình hiện tại, từ thành thị đến nông thôn, từ gia đình trí thức cho đến bình dân.

(còn nữa)